Κυριακή 25 Νοεμβρίου 2012
Κυριακή 2 Σεπτεμβρίου 2012
Δευτέρα 13 Αυγούστου 2012
Θησαυρίσματα Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού: Σωτηρία και αμαρτία
Θησαυρίσματα Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού: Σωτηρία και αμαρτία
πηγή: https://sites.google.com/site/orthodoxy1054/thesaurismata-agiou-ioannou-tou-damaskenou
ΛΟΓΟΣ ΨΥΧΩΦΕΛΗΣ ΚΑΙ ΘΑΥΜΑΣΙΟΣ
Πρέπει να ξέρουμε ότι ο άνθρωπος είναι διπλός, δηλαδή από σώμα και ψυχή, και έχει διπλές τις αισθήσεις και διπλές τις αρετές τους. Πέντε αισθήσεις έχει η ψυχή και πέντε το σώμα. Οι ψυχικές αισθήσεις είναι νους, διάνοια, γνώμη, φαντασία, αίσθηση. Οι σοφοί τις ονομάζουν και δυνάμεις. Οι σωματικές αισθήσεις είναι τούτες: Όραση, όσφρηση, ακοή, γεύση, αφή. Για αυτό και διπλές είναι οι αρετές, διπλές και οι κακίες.
Ώστε αναγκαίο είναι να γνωρίζει καθαρά ο κάθε άνθρωπος, πόσες είναι οι ψυχικές αρετές και πόσες οι σωματικές. Και ποια είναι τα ψυχικά πάθη και ποια τα σωματικά πάθη. Ψυχικές αρετές είναι πρώτα οι τέσσερις γενικότερες αρετές, οι οποίες είναι: Ανδρεία, φρόνηση, σωφροσύνη, και δικαιοσύνη. Από αυτές γεννιούνται οι ψυχικές αρετές, πίστη, ελπίδα, αγάπη, προσευχή, ταπείνωση, πραότητα, μακροθυμία, ανεξικακία, χρηστότητα, αοργησία, Θεία Γνώση, ευφροσύνη, απλότητα, αταραξία, ειλικρίνεια, η χωρίς έπαρση διάθεση, η αφιλαργυρία, η συμπάθεια, ελεημοσύνη, μεταδοτικότητα, αφοβία, αλυπία, κατάνυξη, σεμνότητα, ευλάβεια, επιθυμία των μελλοντικών αγαθών, πόθος της Βασιλείας του Θεού και επιθυμία της Θείας Υιοθεσίας.
Σωματικές αρετές ή μάλλον εργαλεία των αρετών, που όταν γίνονται με γνώση κατά το Θέλημα του Θεού και μακριά από κάθε υποκρισία και ανθρωπαρέσκεια, κάνουν τον άνθρωπο να προκόβει στην ταπείνωση και την απάθεια, είναι οι εξής: Εγκράτεια, νηστεία, πείνα, δίψα, αγρυπνία, ολονύκτια στάση στην προσευχή, συνεχής γονυκλισία, αλουσιά, χρήση ενός μόνου ενδύματος, ξηροφαγία, το να τρώει κανείς αραιά, να πίνει μόνο νερό, χαμαικοιτία, φτώχεια, ακτημοσύνη, αποφυγή περιποιήσεως (καλλωπισμού), αφιλαυτία, μόνωση, ησυχία, το να μην βγαίνει κανείς έξω, στέρηση, αυτάρκεια, σιωπή, το να κάνει κανείς εργόχειρο με τα χέρια του, και κάθε κακοπάθεια και σωματική άσκηση, και άλλα τέτοια, τα οποία όταν είναι το σώμα εύρωστο και ενοχλείται από τα σαρκικά πάθη είναι αναγκαιότατα και ωφελιμότατα. Όταν το σώμα είναι εξασθενημένο και έχει, με την Βοήθεια του Θεού, νικήσει τα πάθη, δεν είναι αναγκαία, γιατί η αγία ταπείνωση και η ευχαριστία τα αναπληρώνουν όλα.
Τώρα πρέπει να κάνουμε λόγο και για τις ψυχικές και σωματικές κακίες, δηλαδή τα πάθη. Ψυχικά πάθη είναι η λήθη, η ραθυμία και η άγνοια.
Από τα τρία αυτά σκοτίζεται το μάτι της ψυχής, δηλαδή ο νους, και κυριεύεται από όλα τα πάθη, τα οποία είναι:
Ασέβεια, κακοδοξία (δηλαδή η κάθε αίρεση), βλασφημία, θυμός, οργή, πικρία, οξυθυμία, μισανθρωπία, μνησικακία, καταλαλιά, κατάκριση, λύπη χωρίς λόγο, φόβος, δειλία, φιλονικία, ζήλια, φθόνος, κενοδοξία, υπερηφάνεια, υποκρισία, ψεύδος, απιστία, πλεονεξία, φιλοϋλία, εμπαθής προσκόλληση σε κάτι, σχέση με γήινα πράγματα, ακηδία, μικροψυχία, αχαριστία, γογγυσμός, οίηση, δολιότητα, αναίδεια, αναισθησία, κολακεία, υπουλότητα, ειρωνεία, διβουλία, συγκατάθεση σε αμαρτήματα του παθητικού μέρους της ψυχής και συνεχή μελέτη αυτών, περιπλάνηση των λογισμών, η μητέρα των κακών φιλαυτία και η ρίζα όλων των κακών η φιλαργυρία, κακοήθεια και πονηρία.
Σωματικά πάθη είναι: Γαστριμαργία, λαιμαργία, απόλαυση, μέθη, λαθροφαγία, ποικιλότροπη φιληδονία, πορνεία, μοιχεία, ασέλγεια, ακαθαρσία, αιμομιξία, παιδεραστία, κτηνοβασία, κακές επιθυμίες και όλα τα παρά φύση αισχρά πάθη. Κλοπή, ιεροσυλία, ληστεία, φόνος, η κάθε σωματική άνεση και απόλαυση των θελημάτων της σάρκας, και μάλιστα όταν έχει υγεία το σώμα. Μαντείες, οιωνισμοί, κλυδωνισμοί, αγάπη για στολίδια, κομπασμοί, νωθρότητες, καλλωπισμοί, φτιασιδώματα του προσώπου, αξιοκατάκριτη αργία, φαντασιώσεις, τυχερά παιχνίδια, η εμπαθής παράχρηση των τερπνών του κόσμου, η φιλοσώματη ζωή που παχαίνει το νου και τον κάνει γήινο και κτηνώδη, και δεν τον αφήνει να σηκωθεί προς το Θεό και προς τις εργασίες των αρετών.
Ρίζες όλων αυτών των παθών και πρωταίτιες είναι η φιληδονία, η φιλοδοξία, και η φιλαργυρία από τις οποίες γεννιέται κάθε κακό.
Δεν αμαρτάνει ποτέ ο άνθρωπος, αν πρωτύτερα δεν υπερισχύσουν και δεν τον κατακυριεύσουν οι δυνατοί γίγαντες που αναφέρει ο σοφότατος ασκητής Μάρκος, δηλαδή η λήθη, η ραθυμία, και η άγνοια.
Αυτές τις γεννά η ηδονή, η καλοπέραση και η αγάπη της δόξας των ανθρώπων και του περισπασμού. Πρώτη αιτία όλων αυτών και κακή μητέρα είναι η φιλαυτία, δηλαδή η παράλογη αγάπη του σώματος και η εμπαθής προσκόλληση σ’αυτό. Η διάχυση και η χαύνωση του νου με ευτραπελίες και αισχρολογίες προξενούν πολλά κακά και πολλές πτώσεις, όπως επίσης η θρασύτητα και το γέλιο.
Πρέπει επίσης να γνωρίζουμε ότι η εμπαθής φιληδονία είναι πολύμορφη και πολύτροπη και είναι πολλές οι ηδονές που εξαπατούν την ψυχή, όταν δεν είναι στερεωμένη στο Θεό με νίψη και θείο φόβο, και δεν φροντίζει για την εργασία των αρετών με αγάπη προς τον Χριστό. Γιατί είναι πάρα πολλές οι ηδονές που τραβούν προς τον εαυτό τους τα μάτια της ψυχής. Είναι οι ηδονές των σωμάτων, των χρημάτων, της απόλαυσης, της ραθυμίας, της εξουσίας, της φιλαργυρίας, της πλεονεξίας.
Και φαίνονται όλες αυτές ότι έχουν λαμπερά πρόσωπα και αξιαγάπητα, ικανά να προσελκύσουν εκείνους που παθαίνονται για όλα αυτά, και δεν έχουν σφοδρό έρωτα προς την αρετή και δεν υπομένουν τη σκληρότητά της. Κάθε σχέση με τα γήινα και κάθε προσκόλληση σε αυτά προξενεί ηδονή και ευχαρίστηση σ’αυτόν που την έχει, και αποδεικνύει ότι είναι ανώφελο και βλαβερό το επιθυμητικό μέρος της ψυχής όταν είναι εμπαθές, επειδή εξαιτίας του εκείνος που στερείται κάτι που ποθεί, υποτάσσεται στο θυμό, στην οργή, στη λύπη και στη μνησικακία.
Αν τώρα μαζί με την εμπαθή προσκόλληση, επικρατήσει και κάποια έστω μικρή συνήθεια, αλίμονο! Κάνει τότε εκείνο που κυριεύτηκε από αυτήν να ακολουθεί διαρκώς την παράλογη αυτή εμπαθή προσκόλληση αναίσθητα και χωρίς θεραπεία, με την ηδονή που είναι κρυμμένη μέσα σ’αυτή.
Είναι πολυσχιδής η ηδονή της επιθυμίας, όπως προείπαμε. Δεν αρκείται μόνο στην πορνεία και τις άλλες σωματικές απολαύσεις, αλλά ζητεί και τα λοιπά πάθη.
Αφού σωφροσύνη είναι όχι μόνο η αποχή από την πορνεία και τις σαρκικές ηδονές, αλλά να απέχει κανείς και από τις άλλες ηδονές.
Γι’αυτό εκείνος που αγαπά τη φιλοχρηματία, τη φιλαργυρία και την πλεονεξία είναι ακόλαστος.
Γιατί όπως ο ακόλαστος έχει έρωτα προς τα σώματα, έτσι και αυτός έχει έρωτα προς τα χρήματα.
Ή μάλλον, αυτός είναι πιο ακόλαστος, αφού δεν έχει τόσο βία από την φύση να τον σπρώχνει σ’αυτά.
Γιατί αμαθής ηνίοχος δεν είναι εκείνος που δεν μπορεί να δαμάσει το άγριο και δυσάγωγο άλογο, αλλά εκείνος που δεν μπορεί να κρατήσει το ήμερο και ήσυχο άλογο.
Και από παντού φαίνεται ότι είναι περιττή και όχι φυσική η επιθυμία των χρημάτων, γιατί δεν βιάζεται σ’αυτήν ο άνθρωπος από τη φύση, αλλά από την κακή του προαίρεση.
Για αυτό και αμαρτάνει ασυγχώρητα εκείνος που νικάται εκούσια από την φιλοχρηματία.
Ώστε πρέπει να γνωρίζουμε καλά ότι η φιληδονία δεν έγκειται μόνο στην τρυφή και στην απόλαυση των σωμάτων, αλλά σε κάθε τρόπο και πράγμα που το αγαπά κανείς με πάθος και με την προαίρεση της ψυχής του.
Και για να γνωρίζονται καθαρότερα τα πάθη που αφορούν στα τρία μέρη της ψυχής, προσθέτουμε και τα παρακάτω με συντομία.
Η ψυχή διαιρείται σε τρία μέρη, το λογιστικό, το θυμικό και το επιθυμητικό.
Του λογιστικού αμαρτήματα είναι αυτά: Απιστία, αίρεση, αφροσύνη, βλασφημία, αχαριστία, και οι συγκαταθέσεις των αμαρτημάτων, οι οποίες γίνονται από το παθητικό μέρος.
Η ίαση και η θεραπεία αυτών των κακών, είναι η αδίστακτη πίστη στο Θεό και τα αληθινά και χωρίς πλάνη ορθόδοξα δόγματα της ευσέβειας, η αδιάκοπη μελέτη των λόγων του Πνεύματος, η καθαρή και αδιάλειπτη προσευχή, και η ευχαριστία προς το Θεό.
Τα αμαρτήματα του θυμικού είναι τα εξής:
Η ασπλαχνία, το μίσος, η ασυμπάθεια, η μνησικακία, ο φθόνος, ο φόνος και η συνεχής αυτών και των παρομοίων μελέτη.
Η ίαση και η θεραπεία αυτών είναι η φιλανθρωπία, η αγάπη, η πραότητα, η φιλαδελφία, η συμπάθεια, η ανεξικακία και η καλοσύνη.
Του επιθυμητικού τα αμαρτήματα είναι τα εξής:
Η γαστριμαργία, η λαιμαργία, η οινοποσία, η πορνεία, η μοιχεία, η ακαθαρσία, η ασέλγεια, η φιλοχρηματία, η επιθυμία της κενής δόξας, και η επιθυμία χρυσού και πλούτου και σαρκικών απολαύσεων.
Η ίαση και η θεραπεία αυτών είναι η νηστεία, η εγκράτεια, η κακοπάθεια, η ακτημοσύνη, το σκόρπισμα των χρημάτων στους φτωχούς, η επιθυμία των μελλόντων εκείνων αγαθών, ο πόθος της Bασιλείας του Θεού και η επιθυμία της Θείας Υιοθεσίας.
Τώρα πρέπει να κάνουμε λόγο για την διάγνωση των εμπαθών λογισμών, από τους οποίους γίνεται η κάθε αμαρτία.
Οκτώ είναι οι βασικοί λογισμοί της κακίας:
1. ΤΗΣ ΓΑΣΤΡΙΜΑΡΓΙΑΣ (ΛΑΙΜΑΡΓΙΑΣ)
2. ΤΗΣ ΠΟΡΝΕΙΑΣ
3. ΤΗΣ ΦΙΛΑΡΓΥΡΙΑΣ
4. ΤΗΣ ΟΡΓΗΣ
5. ΤΗΣ ΛΥΠΗΣ
6. ΤΗΣ ΑΚΗΔΙΑΣ (ΟΚΝΗΡΙΑΣ, ΤΕΜΠΕΛΙΑΣ, ΑΠΡΟΘΥΜΙΑΣ, ΑΔΙΑΦΟΡΙΑΣ)
7. ΤΗΣ ΚΕΝΟΔΟΞΙΑΣ (Η ΟΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΕΠΙΘΥΜΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΔΕΙΞΕΩΣ)
8. ΤΗΣ ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑΣ.
Το να μας παρενοχλούν ή να μην μας παρενοχλούν οι οκτώ αυτοί λογισμοί, αυτό δεν είναι στην εξουσία μας. Το να επιμένουμε όμως σε αυτούς ή να μην επιμένουμε, να κινούμε τα πάθη ή να μην τα κινούμε αυτό είναι στην εξουσία μας.
Στους λογισμούς αυτούς διακρίνουμε τα εξής:
ΠΡΟΣΒΟΛΗ, ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ, ΠΑΛΗ, ΠΑΘΟΣ, ΣΥΓΚΑΤΑΘΕΣΗ, ΕΝΕΡΓΕΙΑ, ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ.
Πάθος είναι η έξη που δημιουργείται από τον συνδυασμό του λογισμού που υποβάλει ο εχθρός, και η κατά κάποιο τρόπο συνεχής μελέτη και φαντασία.
Πάλη
είναι η αντίσταση στο λογισμό που γίνεται, είτε
προς κατάργηση του πάθους που αυτός περιέχει – δηλαδή του εμπαθούς
λογισμού – είτε προς συγκατάθεση, καθώς λέει ο Απόστολος.
«Η σάρκα επιθυμεί κατά του πνεύματος και το πνεύμα κατά της σαρκός, και αυτά είναι αντίθετα μεταξύ τους » (Γαλ. 5,17).
Πρέπει να ξέρουμε ότι ο άνθρωπος είναι διπλός, δηλαδή από σώμα και ψυχή, και έχει διπλές τις αισθήσεις και διπλές τις αρετές τους. Πέντε αισθήσεις έχει η ψυχή και πέντε το σώμα. Οι ψυχικές αισθήσεις είναι νους, διάνοια, γνώμη, φαντασία, αίσθηση. Οι σοφοί τις ονομάζουν και δυνάμεις. Οι σωματικές αισθήσεις είναι τούτες: Όραση, όσφρηση, ακοή, γεύση, αφή. Για αυτό και διπλές είναι οι αρετές, διπλές και οι κακίες.
Ώστε αναγκαίο είναι να γνωρίζει καθαρά ο κάθε άνθρωπος, πόσες είναι οι ψυχικές αρετές και πόσες οι σωματικές. Και ποια είναι τα ψυχικά πάθη και ποια τα σωματικά πάθη. Ψυχικές αρετές είναι πρώτα οι τέσσερις γενικότερες αρετές, οι οποίες είναι: Ανδρεία, φρόνηση, σωφροσύνη, και δικαιοσύνη. Από αυτές γεννιούνται οι ψυχικές αρετές, πίστη, ελπίδα, αγάπη, προσευχή, ταπείνωση, πραότητα, μακροθυμία, ανεξικακία, χρηστότητα, αοργησία, Θεία Γνώση, ευφροσύνη, απλότητα, αταραξία, ειλικρίνεια, η χωρίς έπαρση διάθεση, η αφιλαργυρία, η συμπάθεια, ελεημοσύνη, μεταδοτικότητα, αφοβία, αλυπία, κατάνυξη, σεμνότητα, ευλάβεια, επιθυμία των μελλοντικών αγαθών, πόθος της Βασιλείας του Θεού και επιθυμία της Θείας Υιοθεσίας.
Σωματικές αρετές ή μάλλον εργαλεία των αρετών, που όταν γίνονται με γνώση κατά το Θέλημα του Θεού και μακριά από κάθε υποκρισία και ανθρωπαρέσκεια, κάνουν τον άνθρωπο να προκόβει στην ταπείνωση και την απάθεια, είναι οι εξής: Εγκράτεια, νηστεία, πείνα, δίψα, αγρυπνία, ολονύκτια στάση στην προσευχή, συνεχής γονυκλισία, αλουσιά, χρήση ενός μόνου ενδύματος, ξηροφαγία, το να τρώει κανείς αραιά, να πίνει μόνο νερό, χαμαικοιτία, φτώχεια, ακτημοσύνη, αποφυγή περιποιήσεως (καλλωπισμού), αφιλαυτία, μόνωση, ησυχία, το να μην βγαίνει κανείς έξω, στέρηση, αυτάρκεια, σιωπή, το να κάνει κανείς εργόχειρο με τα χέρια του, και κάθε κακοπάθεια και σωματική άσκηση, και άλλα τέτοια, τα οποία όταν είναι το σώμα εύρωστο και ενοχλείται από τα σαρκικά πάθη είναι αναγκαιότατα και ωφελιμότατα. Όταν το σώμα είναι εξασθενημένο και έχει, με την Βοήθεια του Θεού, νικήσει τα πάθη, δεν είναι αναγκαία, γιατί η αγία ταπείνωση και η ευχαριστία τα αναπληρώνουν όλα.
Τώρα πρέπει να κάνουμε λόγο και για τις ψυχικές και σωματικές κακίες, δηλαδή τα πάθη. Ψυχικά πάθη είναι η λήθη, η ραθυμία και η άγνοια.
Από τα τρία αυτά σκοτίζεται το μάτι της ψυχής, δηλαδή ο νους, και κυριεύεται από όλα τα πάθη, τα οποία είναι:
Ασέβεια, κακοδοξία (δηλαδή η κάθε αίρεση), βλασφημία, θυμός, οργή, πικρία, οξυθυμία, μισανθρωπία, μνησικακία, καταλαλιά, κατάκριση, λύπη χωρίς λόγο, φόβος, δειλία, φιλονικία, ζήλια, φθόνος, κενοδοξία, υπερηφάνεια, υποκρισία, ψεύδος, απιστία, πλεονεξία, φιλοϋλία, εμπαθής προσκόλληση σε κάτι, σχέση με γήινα πράγματα, ακηδία, μικροψυχία, αχαριστία, γογγυσμός, οίηση, δολιότητα, αναίδεια, αναισθησία, κολακεία, υπουλότητα, ειρωνεία, διβουλία, συγκατάθεση σε αμαρτήματα του παθητικού μέρους της ψυχής και συνεχή μελέτη αυτών, περιπλάνηση των λογισμών, η μητέρα των κακών φιλαυτία και η ρίζα όλων των κακών η φιλαργυρία, κακοήθεια και πονηρία.
Σωματικά πάθη είναι: Γαστριμαργία, λαιμαργία, απόλαυση, μέθη, λαθροφαγία, ποικιλότροπη φιληδονία, πορνεία, μοιχεία, ασέλγεια, ακαθαρσία, αιμομιξία, παιδεραστία, κτηνοβασία, κακές επιθυμίες και όλα τα παρά φύση αισχρά πάθη. Κλοπή, ιεροσυλία, ληστεία, φόνος, η κάθε σωματική άνεση και απόλαυση των θελημάτων της σάρκας, και μάλιστα όταν έχει υγεία το σώμα. Μαντείες, οιωνισμοί, κλυδωνισμοί, αγάπη για στολίδια, κομπασμοί, νωθρότητες, καλλωπισμοί, φτιασιδώματα του προσώπου, αξιοκατάκριτη αργία, φαντασιώσεις, τυχερά παιχνίδια, η εμπαθής παράχρηση των τερπνών του κόσμου, η φιλοσώματη ζωή που παχαίνει το νου και τον κάνει γήινο και κτηνώδη, και δεν τον αφήνει να σηκωθεί προς το Θεό και προς τις εργασίες των αρετών.
Ρίζες όλων αυτών των παθών και πρωταίτιες είναι η φιληδονία, η φιλοδοξία, και η φιλαργυρία από τις οποίες γεννιέται κάθε κακό.
Δεν αμαρτάνει ποτέ ο άνθρωπος, αν πρωτύτερα δεν υπερισχύσουν και δεν τον κατακυριεύσουν οι δυνατοί γίγαντες που αναφέρει ο σοφότατος ασκητής Μάρκος, δηλαδή η λήθη, η ραθυμία, και η άγνοια.
Αυτές τις γεννά η ηδονή, η καλοπέραση και η αγάπη της δόξας των ανθρώπων και του περισπασμού. Πρώτη αιτία όλων αυτών και κακή μητέρα είναι η φιλαυτία, δηλαδή η παράλογη αγάπη του σώματος και η εμπαθής προσκόλληση σ’αυτό. Η διάχυση και η χαύνωση του νου με ευτραπελίες και αισχρολογίες προξενούν πολλά κακά και πολλές πτώσεις, όπως επίσης η θρασύτητα και το γέλιο.
Πρέπει επίσης να γνωρίζουμε ότι η εμπαθής φιληδονία είναι πολύμορφη και πολύτροπη και είναι πολλές οι ηδονές που εξαπατούν την ψυχή, όταν δεν είναι στερεωμένη στο Θεό με νίψη και θείο φόβο, και δεν φροντίζει για την εργασία των αρετών με αγάπη προς τον Χριστό. Γιατί είναι πάρα πολλές οι ηδονές που τραβούν προς τον εαυτό τους τα μάτια της ψυχής. Είναι οι ηδονές των σωμάτων, των χρημάτων, της απόλαυσης, της ραθυμίας, της εξουσίας, της φιλαργυρίας, της πλεονεξίας.
Και φαίνονται όλες αυτές ότι έχουν λαμπερά πρόσωπα και αξιαγάπητα, ικανά να προσελκύσουν εκείνους που παθαίνονται για όλα αυτά, και δεν έχουν σφοδρό έρωτα προς την αρετή και δεν υπομένουν τη σκληρότητά της. Κάθε σχέση με τα γήινα και κάθε προσκόλληση σε αυτά προξενεί ηδονή και ευχαρίστηση σ’αυτόν που την έχει, και αποδεικνύει ότι είναι ανώφελο και βλαβερό το επιθυμητικό μέρος της ψυχής όταν είναι εμπαθές, επειδή εξαιτίας του εκείνος που στερείται κάτι που ποθεί, υποτάσσεται στο θυμό, στην οργή, στη λύπη και στη μνησικακία.
Αν τώρα μαζί με την εμπαθή προσκόλληση, επικρατήσει και κάποια έστω μικρή συνήθεια, αλίμονο! Κάνει τότε εκείνο που κυριεύτηκε από αυτήν να ακολουθεί διαρκώς την παράλογη αυτή εμπαθή προσκόλληση αναίσθητα και χωρίς θεραπεία, με την ηδονή που είναι κρυμμένη μέσα σ’αυτή.
Είναι πολυσχιδής η ηδονή της επιθυμίας, όπως προείπαμε. Δεν αρκείται μόνο στην πορνεία και τις άλλες σωματικές απολαύσεις, αλλά ζητεί και τα λοιπά πάθη.
Αφού σωφροσύνη είναι όχι μόνο η αποχή από την πορνεία και τις σαρκικές ηδονές, αλλά να απέχει κανείς και από τις άλλες ηδονές.
Γι’αυτό εκείνος που αγαπά τη φιλοχρηματία, τη φιλαργυρία και την πλεονεξία είναι ακόλαστος.
Γιατί όπως ο ακόλαστος έχει έρωτα προς τα σώματα, έτσι και αυτός έχει έρωτα προς τα χρήματα.
Ή μάλλον, αυτός είναι πιο ακόλαστος, αφού δεν έχει τόσο βία από την φύση να τον σπρώχνει σ’αυτά.
Γιατί αμαθής ηνίοχος δεν είναι εκείνος που δεν μπορεί να δαμάσει το άγριο και δυσάγωγο άλογο, αλλά εκείνος που δεν μπορεί να κρατήσει το ήμερο και ήσυχο άλογο.
Και από παντού φαίνεται ότι είναι περιττή και όχι φυσική η επιθυμία των χρημάτων, γιατί δεν βιάζεται σ’αυτήν ο άνθρωπος από τη φύση, αλλά από την κακή του προαίρεση.
Για αυτό και αμαρτάνει ασυγχώρητα εκείνος που νικάται εκούσια από την φιλοχρηματία.
Ώστε πρέπει να γνωρίζουμε καλά ότι η φιληδονία δεν έγκειται μόνο στην τρυφή και στην απόλαυση των σωμάτων, αλλά σε κάθε τρόπο και πράγμα που το αγαπά κανείς με πάθος και με την προαίρεση της ψυχής του.
Και για να γνωρίζονται καθαρότερα τα πάθη που αφορούν στα τρία μέρη της ψυχής, προσθέτουμε και τα παρακάτω με συντομία.
Η ψυχή διαιρείται σε τρία μέρη, το λογιστικό, το θυμικό και το επιθυμητικό.
Του λογιστικού αμαρτήματα είναι αυτά: Απιστία, αίρεση, αφροσύνη, βλασφημία, αχαριστία, και οι συγκαταθέσεις των αμαρτημάτων, οι οποίες γίνονται από το παθητικό μέρος.
Η ίαση και η θεραπεία αυτών των κακών, είναι η αδίστακτη πίστη στο Θεό και τα αληθινά και χωρίς πλάνη ορθόδοξα δόγματα της ευσέβειας, η αδιάκοπη μελέτη των λόγων του Πνεύματος, η καθαρή και αδιάλειπτη προσευχή, και η ευχαριστία προς το Θεό.
Τα αμαρτήματα του θυμικού είναι τα εξής:
Η ασπλαχνία, το μίσος, η ασυμπάθεια, η μνησικακία, ο φθόνος, ο φόνος και η συνεχής αυτών και των παρομοίων μελέτη.
Η ίαση και η θεραπεία αυτών είναι η φιλανθρωπία, η αγάπη, η πραότητα, η φιλαδελφία, η συμπάθεια, η ανεξικακία και η καλοσύνη.
Του επιθυμητικού τα αμαρτήματα είναι τα εξής:
Η γαστριμαργία, η λαιμαργία, η οινοποσία, η πορνεία, η μοιχεία, η ακαθαρσία, η ασέλγεια, η φιλοχρηματία, η επιθυμία της κενής δόξας, και η επιθυμία χρυσού και πλούτου και σαρκικών απολαύσεων.
Η ίαση και η θεραπεία αυτών είναι η νηστεία, η εγκράτεια, η κακοπάθεια, η ακτημοσύνη, το σκόρπισμα των χρημάτων στους φτωχούς, η επιθυμία των μελλόντων εκείνων αγαθών, ο πόθος της Bασιλείας του Θεού και η επιθυμία της Θείας Υιοθεσίας.
Τώρα πρέπει να κάνουμε λόγο για την διάγνωση των εμπαθών λογισμών, από τους οποίους γίνεται η κάθε αμαρτία.
Οκτώ είναι οι βασικοί λογισμοί της κακίας:
1. ΤΗΣ ΓΑΣΤΡΙΜΑΡΓΙΑΣ (ΛΑΙΜΑΡΓΙΑΣ)
2. ΤΗΣ ΠΟΡΝΕΙΑΣ
3. ΤΗΣ ΦΙΛΑΡΓΥΡΙΑΣ
4. ΤΗΣ ΟΡΓΗΣ
5. ΤΗΣ ΛΥΠΗΣ
6. ΤΗΣ ΑΚΗΔΙΑΣ (ΟΚΝΗΡΙΑΣ, ΤΕΜΠΕΛΙΑΣ, ΑΠΡΟΘΥΜΙΑΣ, ΑΔΙΑΦΟΡΙΑΣ)
7. ΤΗΣ ΚΕΝΟΔΟΞΙΑΣ (Η ΟΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΕΠΙΘΥΜΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΔΕΙΞΕΩΣ)
8. ΤΗΣ ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑΣ.
Το να μας παρενοχλούν ή να μην μας παρενοχλούν οι οκτώ αυτοί λογισμοί, αυτό δεν είναι στην εξουσία μας. Το να επιμένουμε όμως σε αυτούς ή να μην επιμένουμε, να κινούμε τα πάθη ή να μην τα κινούμε αυτό είναι στην εξουσία μας.
Στους λογισμούς αυτούς διακρίνουμε τα εξής:
ΠΡΟΣΒΟΛΗ, ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ, ΠΑΛΗ, ΠΑΘΟΣ, ΣΥΓΚΑΤΑΘΕΣΗ, ΕΝΕΡΓΕΙΑ, ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ.
Προσβολή είναι η απλή υπόμνηση του διαβόλου. «Κάνε τούτο ή
εκείνο» όπως συνέβη στο Κύριο και Θεό μας. «Πες να γίνουν αυτές οι
πέτρες ψωμιά» (Ματθαίος 4,3). Αυτό όπως είπαμε, δεν είναι στην εξουσία
μας.
Συνδυασμός είναι η παραδοχή του λογισμού που μας υποβάλλει ο
εχθρός, και με ένα τρόπο, η μελέτη του πονηρού λογισμού και ηδονική
συνομιλία με την προαίρεσή μας.
Πάθος είναι η έξη που δημιουργείται από τον συνδυασμό του λογισμού που υποβάλει ο εχθρός, και η κατά κάποιο τρόπο συνεχής μελέτη και φαντασία.
Πάλη
«Η σάρκα επιθυμεί κατά του πνεύματος και το πνεύμα κατά της σαρκός, και αυτά είναι αντίθετα μεταξύ τους » (Γαλ. 5,17).
Αιχμαλωσία
Συγκατάθεση είναι η συγκατάνευση στο πάθος που περιέχει ο λογισμός.
Ενέργεια είναι η ίδια η πράξη του εμπαθούς λογισμού, στον οποίο συγκατατεθήκαμε.
Εκείνος λοιπόν που αντιμετωπίζει απαθώς το πρώτο, δηλαδή την προσβολή, ή το διώχνει αμέσως με αντίρρηση και σταθερότητα, έκοψε με μια και όλα τα επόμενα.
Η κατάργηση των οκτώ παθών ας γίνεται με τον εξής τρόπο:
Με την εγκράτεια καταργείται η γαστριμαργία.
Με την συμπάθεια προς τους φτωχούς καταργείται η φιλαργυρία.
Με την αγάπη και την καλοσύνη προς όλους καταργείται η οργή.
Με την πνευματική χαρά καταργείται η κοσμική λύπη.
Με την υπομονή, την καρτερία και την ευχαριστία προς τον Θεό καταργείται η ακηδία.
Με την κρυφή εργασία των αρετών και την συνεχή προσευχή με συντριβή καρδιάς, καταργείται η κενοδοξία.
Με το να μην κρίνει κανείς τον άλλο και με το να μην τον εξευτελίζει, όπως έκανε ο αλαζόνας Φαρισαίος, αλλά με το να νομίζει τον εαυτό του τελευταίο από όλους καταργείται η υπερηφάνεια.
Έτσι λοιπόν αφού ελευθερωθεί ο νους από τα παραπάνω πάθη και ανυψωθεί στο Θεό, ζει από εδώ τη μακάρια ζωή και δέχεται τον Aρραβώνα του Αγίου Πνεύματος. Και όταν φύγει από εδώ, έχοντας απάθεια και αληθινή γνώση, στέκεται μπροστά στο Φως της Αγίας Τριάδος και καταφωτίζεται μαζί με τους αγίους αγγέλους στους απέραντους αιώνες.
Η ψυχή λοιπόν όπως προαναφέραμε, έχει τρία μέρη:
1. Λογισμός
2. Θυμός.
3. Επιθυμία.
Όταν στο θυμικό μέρος υπάρχει αγάπη και φιλανθρωπία, και στην
επιθυμία καθαρότητα και σωφροσύνη, τότε ο λογισμός είναι φωτισμένος.
Όταν όμως στο θυμικό μέρος υπάρχει μισανθρωπία και στο επιθυμητικό υπάρχει ακολασία, τότε ο λογισμός είναι σκοτισμένος.
Όταν όμως στο θυμικό μέρος υπάρχει μισανθρωπία και στο επιθυμητικό υπάρχει ακολασία, τότε ο λογισμός είναι σκοτισμένος.
Ο λογισμός τότε υγιαίνει και σωφρονεί και φωτίζεται, όταν έχει τα πάθη υποταγμένα, και θεωρεί (εκτιμάει) πνευματικά τους λόγους των κτισμάτων του Θεού και ανυψώνεται προς την μακάρια Αγία Τριάδα.
Ο θυμός τότε κινείται κατά φύση, όταν αγαπά όλους τους ανθρώπους και δεν έχει εναντίον κανενός λύπη ή μνησικακία.
Η δε επιθυμία τότε, όταν με την ταπεινοφροσύνη, την εγκράτεια και την ακτημοσύνη νεκρώσει τα πάθη, δηλαδή την ηδονή της σαρκός και τον πόθο των χρημάτων και της πρόσκαιρης δόξας, και στραφεί προς το Θείο και αθάνατο Έρωτα.
Γιατί η επιθυμία κινείται προς τρία πράγματα: Είτε προς την σαρκική ηδονή, είτε προς την μάταιη δόξα, είτε προς απόκτηση χρημάτων.
Και για την παράλογη αυτή έφεση καταφρονεί τον Θεό και τις Άγιες Εντολές Του, λησμονεί τη Θεϊκή Ευγένεια, γίνεται θηρίο εναντίον του πλησίον, σκοτίζει τον λογισμό και δεν αφήνει να στραφεί και να δει την αλήθεια.
Ενώ εκείνος που απόκτησε ανώτερο φρόνημα, όπως προείπαμε, απολαμβάνει από εδώ την Βασιλεία των ουρανών και ζει μακάρια ζωή, αναμένοντας τη μακαριότητα που προορίζεται για όσους αγαπούν τον Θεό. Αυτής είθε ν’αξιωθούμε κι εμείς με την Χάρη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Αμήν.
Από αυτές, μερικώς ο καθένας ασκεί κάποια αρετή. Λόγου χάρη ασκεί
κανείς πότε– πότε την ελεημοσύνη, αλλά επειδή την ασκεί λίγο, δεν
μπορούμε να τον χαρακτηρίσουμε ελεήμονα, κι ακόμα περισσότερο όταν δεν
το κάνει αυτό καλά και Θεάρεστα. Γιατί το καλό δεν είναι καλό όταν δεν γίνεται καλά.
Αλλά καλό είναι πράγματι όταν δεν απολαμβάνει εδώ το μισθό του από οποιαδήποτε αιτία, για παράδειγμα από ανθρωπαρέσκεια λόγω καλής φήμης, ή επιδίωξη δόξας, ή από πλεονεξία και αδικία.
Επειδή ο Θεός δεν ζητεί εκείνα που γίνονται και νομίζονται καλά, αλλά εξετάζει το σκοπό για τον οποίο γίνονται.
Όπως λένε και οι Θεοφόροι Πατέρες, όταν ο νους λησμονήσει το σκοπό της ευσέβειας, τότε και το έργο που είναι φανερά ενάρετο, γίνεται ανώφελο.
Και εκείνα που γίνονται χωρίς διάκριση και σκοπό, όχι μόνο δεν ωφελούν και αν ακόμη είναι καλά, αλλά βλάπτουν.
Το αντίθετο συμβαίνει με εκείνα που νομίζονται κακά, γίνονται όμως
με θεοσεβή σκοπό. Όπως εκείνος που μπήκε στο πορνείο και τράβηξε από
εκεί την πόρνη.
Από αυτό γίνεται φανερό, ότι δεν είναι ελεήμων εκείνος που έκανε λίγες φορές την ελεημοσύνη, ούτε είναι εγκρατής εκείνος που εγκρατεύθηκε λίγο, αλλά εκείνος που παρά πολλές φορές και σε όλη του τη ζωή εργάστηκε ολικά την αρετή με ασφαλή διάκριση.
Γιατί η διάκριση είναι μεγαλύτερη από όλες τις αρετές, επειδή είναι βασίλισσα και αρετή των αρετών.
Όπως πάλι και για τα αντίθετα.
Δεν λέμε πόρνο ή μέθυσο ή ψεύτη εκείνον που μια φορά γλίστρησε σε αυτά, αλλά εκείνον που πέφτει συχνά σ’αυτά και μένει αδιόρθωτος.
Αντίθετα πρέπει να νοούμε για τις ψυχικές κακίες, ότι διαφέρουν από
τα σωματικά πάθη και ως προς τις ενέργειές τους και ως προς την έκτιση
των τιμωριών που επιβάλλονται σ’αυτές, αν και στους πολλούς, δεν ξέρω
πώς, αυτό τους διαφεύγει.
Γιατί τη μέθη, την πορνεία, τη μοιχεία, την κλοπή και τα παραπλήσια με αυτά, τα προσέχουν και τα αποφεύγουν, ή τα τιμωρούν, επειδή φαίνονται στους πολλούς βδελυρά.
Απέναντι όμως στα ψυχικά πάθη, που είναι χειρότερα και βαρύτερα από αυτά και που οδηγούν στην κατάσταση των δαιμόνων και στην αιώνια κόλαση που τους περιμένει όσους τα ακολουθούν χωρίς διόρθωση, μένουν αδιάφοροι.
Εννοώ δηλαδή το φθόνο, τη μνησικακία, την πονηρία, την αναισθησία, την φιλαργυρία (που ο Απόστολος την θεωρεί ρίζα όλων των κακών) και τα όμοιά της.
Μιλήσαμε για το καθένα με τρόπους και από πολλές απόψεις, ώστε αν είναι δυνατόν, καμία πλευρά της αρετής ή της κακίας να μην αγνοείται. Και ακόμη, για να επιδιώξουμε με χαρά τις αρετές και μάλιστα τις ψυχικές με τις οποίες προσεγγίζουμε τον Θεό, και για να αποφύγουμε τις κακίες με όλη μας την δύναμη.
Γιατί είναι αληθινά μακάριος εκείνος που ζητά την αρετή και την ασκεί και εξετάζει με επιμέλεια τι είναι αρετή, επειδή με αυτήν πλησιάζει τον Θεό και ενώνεται νοερά με Αυτόν.
Φρόνηση, ανδρεία, σοφία, αληθινή γνώση και πλούτος αναφαίρετος, είναι κυρίως το να ανυψώνεται ο άνθρωπος με την πρακτική αρετή στην θεωρία του Δημιουργού. Η αρετή λέγεται έτσι από το ρήμα «αιρείσθαι» (που σημαίνει επιλέγω), γιατί είναι αιρετή και θελητή, επειδή κάνουμε αυτοπροαίρετα και θεληματικά το αγαθό, κι όχι χωρίς να θέλουμε και αναγκαστικά.
Η φρόνηση πάλι λέγεται έτσι, γιατί φέρνει στο νου τα ωφέλιμα.
Αν θέλεις, ας προσθέσουμε στον αφελή αυτό λόγο, σαν χρυσή σφραγίδα,
και λίγα περί του «κατ’εικόνα και ομοίωσιν», του πιο τιμημένου από όλα
τα κτίσματα του Θεού, δηλαδή του ανθρώπου.
Το νοερό και λογικό ζώο, ο άνθρωπος, είναι το μόνο από όλα τα κτίσματα που είναι πλασμένο «κατ’εικόνα και ομοίωσιν» του Θεού.
Κάθε άνθρωπος λέγεται «κατ’εικόνα Θεού» για το αξίωμα του νου και της ψυχής, δηλαδή το ακατάληπτο, το αόρατο, το αθάνατο, το αυτεξούσιο.
Και ακόμη για την ικανότητα να άρχει, να τεκνοποιεί και να οικοδομεί. «Καθ’ομοίωσιν» λέγεται για την αρετή και τις πράξεις με τις οποίες μιμείται τον Θεό και οι οποίες έχουν το Όνομα του Θεού.
Δηλαδή, το να δείχνει φιλανθρωπία προς τους συνανθρώπους του, να οικτίρει, να ελεεί και να αγαπά τους συνδούλους του, να δείχνει στους άλλους κάθε ευσπλαχνία και συμπάθεια.
«Να γίνετε, λέει ο Χριστός και Θεός, σπλαχνικοί, όπως είναι σπλαχνικός και ο ουράνιος Πατέρας σας» (Λουκάς 6,36).
Το «κατ’εικόνα» το έχει κάθε άνθρωπος, γιατί ο Θεός δεν ανακαλεί τα
χαρίσματά Του. Το «καθ’ομοίωσιν» όμως το έχουν σπάνιοι και μόνο οι
ενάρετοι και άγιοι, οι οποίοι μιμούνται – κατά το δυνατό σε ανθρώπους –
την Αγαθότητα του Θεού.
Είθε κι εμείς να αξιωθούμε την υπεράγαθη Φιλανθρωπία του Θεού, αφού Του φανούμε ευάρεστοι με την αγαθοεργία και γίνουμε μιμητές εκείνων που έχουν ευαρεστήσει από αιώνων τον Χριστό.
Γιατί σε Αυτόν ανήκει το Έλεος και σε Αυτόν πρέπει κάθε Δόξα, Τιμή
και Προσκύνηση, μαζί με τον Άναρχο Πατέρα Του, και το Πανάγιο και Αγαθό
και Ζωοποιό Πνεύμα Του, τώρα και πάντοτε και στους αιώνες των αιώνων.
Αμήν.
Βιβλιογραφία: ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΝΗΠΤΙΚΩΝ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΤΟ ΠΕΡΙΒΟΛΙ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ
ΤΟΜΟΣ Β΄, ΕΚΔΟΣΗ Δ΄
Τσιπάρισμα στους ανθρώπους;
Πατήστε στο σύνδεσμο -- http://anavaseis.blogspot.gr/2012/08/blog-post_13.html
Τετάρτη 20 Ιουνίου 2012
Πατήστε εδώ για να κατεβάσετε το σχετικό αρχείο
Του Αντώνη Αντωνάκου Καθηγητή Φιλολόγου, Ιστορικού-Ερευνητή Ο κύριος Αντωνάκος παρουσίασε τα κύρια σημεία του μόλις εκδοθέντος βιβλίου του «Εις οιωνός Άριστος, αμύνεσθαι περί γλώσσης», και υπότιτλο «Τα βασικά γνωρίσματα και ιδιότητες της Ελληνικής γλώσσης» από τις εκδόσεις «Νέα Θέσις» Οι ιδιότητες αυτές, πολύ περιληπτικά είναι οι εξής: 1. Η μόνη γλώσσα στον κόσμο που ομιλείται συνεχώς επί 4000 έτη. Όλες οι ομηρικές λέξεις έχουν διασωθεί στην παραγωγή των λέξεων και κυρίως στα σύνθετα. Π.χ. μπορεί σήμερα να λέμε νερό (εκ του νηρόν, εξ ου και Νηρηίδες, Νηρεύς κλπ) άλλα τα σύνθετα και τα παράγωγα θα είναι με το ύδωρ (υδραυλικός, υδραγωγείο, ύδρευση, ενυδρείο, αφυδάτωση, κλπ.) Ή το ρήμα δέρκομαι - Βλέπω που έχει διασωθεί στο οξυδερκής. 2. Έξυπνοι τόνοι και έξυπνα γράμματα. Οι τόνοι και τα πνεύματα αλλά και τα φωνήεντα είναι πολύ σημαντικοί παράγοντες στην ελληνική γλώσσα, γιατί αν αλλάξει ένα πνεύμα ή ένας τόνος ή ένα φωνήεν, αυτομάτως έχουμε διαφορετική σημασία. Π.χ. το ρήμα είργω (με ψιλή) σημαίνει εμποδίζω την είσοδο ενώ με δασεία, την έξοδο «κάθειρξις). Σύρος (με περισπωμένη) είναι το νησί ενώ με οξεία, ο κάτοικος της Συρίας. Η λέξη φορά (με όμικρον) σημαίνει την κατεύθυνση ενός πράγματος, η φωρά (με ωμέγα και οξεία) σημαίνει την κλοπή, ενώ φωρά (με ωμέγα, περισπωμένη και υπογεγραμμένη) σημαίνει ζητεί. 3. Ο τονισμός δημιουργεί θετική ή αρνητική έννοια. Παράδειγμα, η λέξη έργον συντιθέμενη με ένα συνθετικό αποδίδει ιδιότητα δημιουργώντας την κατάληξη -ουργός. Και εδώ έρχεται το μεγαλείο της ελληνικής η οποία προστάζει: Εάν το έργο είναι για το καλό των ανθρώπων, τότε τονίζεται η λήγουσα, όπως μελισσουργός, δημιουργός, σιδηρουργός. Όταν όμως είναι προς βλάβην των ανθρώπων, ο τονισμός ανεβαίνει στην παραλήγουσα• Π.χ. κακούργος, πανούργος, ραδιούργος. 4. Η σοφία. Η γλώσσα μας έχει λέξεις που περικλείουν, πραγματικά, ολόκληρη φιλοσοφία. Π,Χ. η Λέξη βίος αναφέρεται στους ανθρώπους ενώ η Λέξη ζωή στα ζώα, η Λέξη φθόνος εκ του φθίνω που σημαίνει, σβήνω, χάνομαι οπότε επισημαίνεται η ηθική διδασκαλία της λέξεως αυτής που μας προστάζει να μην φθονούμε τους άλλους διότι όποιος φθονεί τότε φθίνει συνεχώς, σβήνει και στο τέλος χάνεται. 5.0 λακωνισμός, δηλαδή ο σύντομος, περιεκτικός και φιλοσοφημένος λόγος Όταν σε μια φράση δεν μπορούμε ούτε να προσθέσουμε ούτε να αφαιρέσουμε κάτι, τότε έχουμε την υψίστη τελειότητα, την υψίστη σοφία. Π.χ. το μηδέν άγαν, στο οποίο αν αφαιρέσουμε την μία από τις δύο λέξεις, η άλλη μόνη της δεν σημαίνει κάτι ενώ αν προστεθεί ένα ρήμα η φράση θα χάσει την γενικότητά της. 6. Η κυριολεξία. Η ελληνική γλώσσα διαθέτει μια λέξη για το κάθε τι. Ακόμη κι αν φαίνεται ότι κάποιες λέξεις σημαίνουν το ίδιο πράγμα, στην πραγματικότητα υπάρχουν λεπτές νοηματικές διαφορές. Γι' αυτό, ουσιαστικώς, στην ελληνική γλώσσα δεν υπάρχουν συνώνυμα. Π.χ. Στην αρχική μορφή της γλώσσας μας υπήρχαν τρία ρήματα για το ανακατεύω. Το κεράννυμι, (ανακατεύω δύο υγρά και δημιουργώ μια νέα χημική ένωση, π.χ. οίνος + ύδωρ - κρασί, το μίγνυμι (ρίχνω στον ίδιο τόπο δύο υγρά, σε αγγείο, ή δύο στερεά, στο σάκκο, που απλώς ένωση, και το φύρω (ανακατεύω κάτι ξηρό με ουσία υγρή με αποτέλεσμα να λερωθεί το στερεό από το υγρό, όπως φύραμα, αιμόφυρτος. 7. Η δημιουργία συνθέτων και ο πολλαπλασιασμός των λέξεων, έντεχνου λόγου δημιουργία. Αν και υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες λέξεις ικανές να πιστοποιήσουν την ιδιότητα αυτή, μια και μόνο πηγή αρκεί για να διαπιστώσουμε την αλήθεια: Στην Ιλιάδα, (Σ54) η Θέτις θρηνεί για ότι θα πάθει ο γιος της σκοτώνοντας τον Έκτορα «διό και δυσαριστοτόκειαν εαυτήν ονομάζει". Η λέξη αυτή από μόνη της είναι ένα μοιρολόι. Αποτελείται από το δυσ + άριστος + τίκτω και η φράση σημαίνει «αλοίμονο σε μένα που για κακό γέννησα τον άριστο». Ακόμη, η ελληνική γλώσσα έχει δημιουργήσει και χρησιμοποιεί στον λόγο τις προθέσεις οι οποίες, ακριβώς λόγω της πολλαπλασιαστικής τους ιδιότητας, έχουν ως αποτέλεσμα να δημιουργούνται εκατομμύρια λεξιτύπων. Οι προθέσεις εκφράζουν λεπτότατες εννοιολογικές αποχρώσεις οπότε συντιθέμενες με μία λέξη μας δίνουν μεγάλη ακριβολογία. 8. Είναι η μητέρα γλώσσα που τροφοδότησε τις γλώσσες του κόσμου. Οι ξένες γλώσσες διαθέτουν και χρησιμοποιούν ένα πολύ μεγάλο ποσοστό ελληνικών λέξεων που αν το αφαιρέσουμε, οι γλώσσες αυτές δεν θα μπορέσουν να λειτουργήσουν. Δεν υπάρχει λέξη η οποία είναι δηλωτική έννοιας σκέψεως εκφράσεως ή επιστήμης που να μην είναι ελληνική. 9. Η μαθηματική δομή. Περιλαμβάνει την ακρίβεια της Γεωμετρίας και την απόλυτη σαφήνεια που απορρέει απ' αυτήν (Αυτό είναι το θέμα του επόμενου ομιλητού του κ. Παν. Μητροπέτρου, η περίληψη του οποίου ακολουθεί"). 10. Η ελληνική παγκοσμιότης. Η ελληνική γλώσσα είναι πλέον γνωστό πως έχει φθάσει στα πέρατα του κόσμου (Χιλή, Βοσκούς, Ινδικό ωκεανό, Ειρηνικό ωκεανό). Σήμερα είναι πια γενικά παραδεκτό ότι οι αρχαίοι Έλληνες, έχοντας ως μόνιμη κοιτίδα την περιοχή του μεσογειακού χώρου, στην συνέχεια εισέδυσαν σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα προς όλες τις γνωστές κατευθύνσεις του τότε γνωστού κόσμου προσφέροντας οτιδήποτε το Ελληνικό (επιστήμη, γλώσσα, πολιτισμό), στις πρωτόγονες φυλές των περιοχών αυτών Ιδέ και την μελέτη του καθηγητού του πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης Nors S. Jozephson με τίτλο "Greek Linguistic Elements in the Polynesian Languages - Hellenicum Pacificum" (Ελληνικά Γλωσσικά στοιχεία στις Πολυνησιακές Γλώσσες - Ελληνικός Ειρηνικός). 11. Η μόνη γλώσσα που μπορεί να αποδώσει κάτι με ακριβολογία. Οι ξένοι, όταν θέλουν να αποδώσουν μια ειδική λέξη σε επιστημονικό πεδίο, χρησιμοποιούν πάντοτε, και μόνο την ελληνική. Π.χ. Η μεγάλη εταιρία αθλητικών ειδών Nike (Νάϊκι) σημαίνει Νίκη, διότι νίκη στην ελληνική είναι αυτή που προέρχεται μέσα από την ψυχική δύναμη. Η εταιρεία Pfizer ανακοίνωσε ότι το χάπι Viagra το ονόμασε έτσι από τις ελληνικές λέξεις βία που σημαίνει ορμή και άγρα που σημαίνει κυνήγι. Επομένως Βιάγκρα είναι η αναζήτηση της (χαμένης) ορμής. Και ακόμη, Cosmonaute, Astronaute και πάμπολα άλλα. 12. Είναι απαραίτητη σε όλους τους λαούς. Ο Μάικλ Βέντρις που αποκρυπτογράφησε τη Γραμμική γραφή Β' είχε τονίσει το: «Η αρχαία ελληνική γλώσσα ήτο και είναι η ανωτέρα όλων των παλαιοτέρων και νεωτέρων γλωσσών. Ο πρόεδρος της εταιρείας Η/Υ Apple Τζων Σκάλι είπε ότι: «Αποφασίσαμε να προωθήσουμε το πρόγραμμα εκμάθησης της ελληνικής επειδή η κοινωνία μας χρειάζεται ένα εργαλείο που θα της επιτρέψει να αναπτύξει την δημιουργικότητα της, να εισαγάγει νέες ιδέες και να της προσφέρει γνώσεις περισσότερες από όσες ο άνθρωπος μπορούσε ως τώρα να ανακαλύψει. Οι μεγάλες εταιρίες στην Αγγλία και στην Αμερική (Microsoft) προτρέπουν τα στελέχη τους να μαθαίνουν αρχαία ελληνικά επειδή διεπίστωσαν ότι η ελληνική γλώσσα ενισχύει την λογική και τονώνει τις ηγετικές ικανότητες. 13. Η διαχρονικότης. Η ελληνική γλώσσα παρουσιάζει μια μοναδική διαχρονικότητα Λέξεις και φράσεις που λέμε σήμερα είναι ίδιες και απαράλλαχτες από την αρχαία εποχή. Ελάχιστα παραδείγματα: Μία χελιδών έαρ ου ποιεί (Στοβαίος) Ένας κούκους δεν φέρνει την άνοιξη. Α δε χειρ την χείρα νίζει (Επίχαρμος) Το 'να χέρι νίβει τ' άλλο. Τον πάθει μαθός (Αγαμέμνων) Ο πάθος μαθός. Μη μοι σύγχοι (Όμηρος) Μη με συγχίζεις. Λύεται γούνατα (Όμηρος) Μου λύθηκαν τα γόνατα. Όρνιθος γάλα (Πλούταρχος) Του πουλιού το γάλα. Διαρραγείης (Αριστοφάνης) να σκάσεις. 14. Η Ελληνική γλώσσα χρησιμοποιείτο διεθνώς αναγνωρισμένο αλφάβητο που είναι Ελληνική επινόηση. Η έρευνα έχει αποδείξει ότι τα σύμβολα που υποτίθεται ότι τα δανειστήκαμε από τους Φοίνικες υπήρχαν στην Ελλάδα κάποιες χιλιετίες νωρίτερα (επιγραφή Δισπηλιού, κεραμικό θραύσμα στα Πούρα των Β. Σποράδων κλπ.). Ο καθηγητής γλωσσολογίας κ. Μπαμπινιώτης γράφει αναφερόμενος στη γραφή Γραμμική Β'. «Πρόκειται δηλαδή για ένα ατελές σύστημα γραφής το οποίο οι Έλληνες αντικατέστησαν με μια καθαρώς αλφαβητική γραφή, το γνωστό και μέχρι σήμερα χρησιμοποιούμενο ελληνικό αλφάβητο, το οποίο οι ίδιοι οι Έλληνες εδημιουργήσαν επινοήσαντες χωριστά γράμματα να δηλώνουν τα φωνήεντα και χωριστά γράμματα να δηλώνουν τα σύμφωνα». 15. Η Δημοκρατικότης. Εξ αιτίας του απλού φθογγολογικού συστήματος που χρησιμοποιεί, η εκμάθηση της Ελληνικής γλώσσας καθίσταται εύκολη και στον απλό άνθρωπο ο οποίος μπορεί να μάθει να διαβάζει και να γράφει και επομένως να παρακολουθεί το πολιτικό γίγνεσθαι και να συμμετέχει σ' αυτό, πράγμα που δεν έγινε σε λαούς με πολύπλοκα γλωσσικά συστήματα (Κίνα, Αίγυπτος). Μόνο στην Ελλάδα το «Τις αγορεύειν βούλεται», έγινε πράξη και ο καθένας χωρίς να φοβάται μπορούσε να εκφράσει την σκέψη του μέσω του μεγαλείου της ελληνικής λαλιάς. 16. Ο Συντηρητισμός..Η Ελληνική γλώσσα δέχτηκε λίγες επιρροές παρ' όλες τις μακροχρόνιες κατακτήσεις του ελληνικού εδάφους από διαφόρους κατακτητές και πήρε πολύ λίγες λέξεις από αυτούς ενώ, αντιθέτως, τους έδωσε πολύ περισσότερες, όπως έγραψε ο Σεφέρης (Δοκιμές, Τόμος 1ος) «Η Ελληνική γλώσσα για καλό ή για κακό, είναι από τις πιο συντηρητικές γλώσσες του κόσμου». 17. Η επιστημονικότηια και η γλωσσική απεικόνιση του αφηρημένου. Ο αρχαιότερος ελληνικός φιλοσοφικός και επιστημονικός όρος είναι «το άπειρον» του Αναξίμανδρου. Η αρχαία γλώσσα έδωσε το μέσον της κατασκευής. Ένα οριστικό άρθρο πριν το επίθετο και έχουμε την αφηρημένη έννοια (το άπειρον, το ευτυχές, κλπ). Με τον ίδιο τρόπο, οι μεταγενέστεροι φιλόσοφοι έφτιαξαν και άλλα τέτοια αφηρημένα ουσιαστικά όπως η.χ. το αγαθόν. Η κορωνίδα του επιστημονικού λόγου είναι η δημιουργία της επιστημονικής ορολογίας. 18. Η ελληνική γλώσσα είναι αυτόφωτη, αυτάρκης και πρωτότυπη, δια τούτο είναι και μοναδική. Αυτόφωτη διότι δημιουργήθηκε από Έλληνες, αυτάρκης διότι περιλαμβάνει ειδικές ελληνικές λέξεις για να δηλώσει ακόμη και τις απειροελάχιστες διαφορές ομοειδών πραγμάτων και πρωτότυπη διότι η ανθρωπότης προστρέχει πάντοτε σ' αυτήν για όποια νέα λέξη χρειασθεί να δημιουργηθεί. Συμπέρασμα: Η Ελληνική γλώσσα είναι το αίμα που κυλά στο σώμα του πολιτισμού. Μεταφέρει όλα τα θρεπτικά συστατικά και αποβάλλει όλα τα άχρηστα. Το ελληνικό όμως δεν είναι ένα οποιοδήποτε αίμα, αλλά αυτό της τέταρτης πνευματικής ομάδος. Αυτής που δίνει πνευματικό αίμα σε όλες τις άλλες αλλά δέχεται μόνο από την ίδια. (Σ.Σ. Για όσους ενδιαφέρονται για την πλήρη ανάλυση μετά πολλών παραδειγμάτων των παρατεθεισών ιδιοτήτων της γλώσσας μας, συνιστάται θερμά να προσφύγουν στο βιβλίο του κ. Αντωνάκου που αναφέρεται στην εισαγωγή).
Πατήστε εδώ για να κατεβάσετε το σχετικό αρχείο
ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΟΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Του Αντώνη Αντωνάκου Καθηγητή Φιλολόγου, Ιστορικού-Ερευνητή Ο κύριος Αντωνάκος παρουσίασε τα κύρια σημεία του μόλις εκδοθέντος βιβλίου του «Εις οιωνός Άριστος, αμύνεσθαι περί γλώσσης», και υπότιτλο «Τα βασικά γνωρίσματα και ιδιότητες της Ελληνικής γλώσσης» από τις εκδόσεις «Νέα Θέσις» Οι ιδιότητες αυτές, πολύ περιληπτικά είναι οι εξής: 1. Η μόνη γλώσσα στον κόσμο που ομιλείται συνεχώς επί 4000 έτη. Όλες οι ομηρικές λέξεις έχουν διασωθεί στην παραγωγή των λέξεων και κυρίως στα σύνθετα. Π.χ. μπορεί σήμερα να λέμε νερό (εκ του νηρόν, εξ ου και Νηρηίδες, Νηρεύς κλπ) άλλα τα σύνθετα και τα παράγωγα θα είναι με το ύδωρ (υδραυλικός, υδραγωγείο, ύδρευση, ενυδρείο, αφυδάτωση, κλπ.) Ή το ρήμα δέρκομαι - Βλέπω που έχει διασωθεί στο οξυδερκής. 2. Έξυπνοι τόνοι και έξυπνα γράμματα. Οι τόνοι και τα πνεύματα αλλά και τα φωνήεντα είναι πολύ σημαντικοί παράγοντες στην ελληνική γλώσσα, γιατί αν αλλάξει ένα πνεύμα ή ένας τόνος ή ένα φωνήεν, αυτομάτως έχουμε διαφορετική σημασία. Π.χ. το ρήμα είργω (με ψιλή) σημαίνει εμποδίζω την είσοδο ενώ με δασεία, την έξοδο «κάθειρξις). Σύρος (με περισπωμένη) είναι το νησί ενώ με οξεία, ο κάτοικος της Συρίας. Η λέξη φορά (με όμικρον) σημαίνει την κατεύθυνση ενός πράγματος, η φωρά (με ωμέγα και οξεία) σημαίνει την κλοπή, ενώ φωρά (με ωμέγα, περισπωμένη και υπογεγραμμένη) σημαίνει ζητεί. 3. Ο τονισμός δημιουργεί θετική ή αρνητική έννοια. Παράδειγμα, η λέξη έργον συντιθέμενη με ένα συνθετικό αποδίδει ιδιότητα δημιουργώντας την κατάληξη -ουργός. Και εδώ έρχεται το μεγαλείο της ελληνικής η οποία προστάζει: Εάν το έργο είναι για το καλό των ανθρώπων, τότε τονίζεται η λήγουσα, όπως μελισσουργός, δημιουργός, σιδηρουργός. Όταν όμως είναι προς βλάβην των ανθρώπων, ο τονισμός ανεβαίνει στην παραλήγουσα• Π.χ. κακούργος, πανούργος, ραδιούργος. 4. Η σοφία. Η γλώσσα μας έχει λέξεις που περικλείουν, πραγματικά, ολόκληρη φιλοσοφία. Π,Χ. η Λέξη βίος αναφέρεται στους ανθρώπους ενώ η Λέξη ζωή στα ζώα, η Λέξη φθόνος εκ του φθίνω που σημαίνει, σβήνω, χάνομαι οπότε επισημαίνεται η ηθική διδασκαλία της λέξεως αυτής που μας προστάζει να μην φθονούμε τους άλλους διότι όποιος φθονεί τότε φθίνει συνεχώς, σβήνει και στο τέλος χάνεται. 5.0 λακωνισμός, δηλαδή ο σύντομος, περιεκτικός και φιλοσοφημένος λόγος Όταν σε μια φράση δεν μπορούμε ούτε να προσθέσουμε ούτε να αφαιρέσουμε κάτι, τότε έχουμε την υψίστη τελειότητα, την υψίστη σοφία. Π.χ. το μηδέν άγαν, στο οποίο αν αφαιρέσουμε την μία από τις δύο λέξεις, η άλλη μόνη της δεν σημαίνει κάτι ενώ αν προστεθεί ένα ρήμα η φράση θα χάσει την γενικότητά της. 6. Η κυριολεξία. Η ελληνική γλώσσα διαθέτει μια λέξη για το κάθε τι. Ακόμη κι αν φαίνεται ότι κάποιες λέξεις σημαίνουν το ίδιο πράγμα, στην πραγματικότητα υπάρχουν λεπτές νοηματικές διαφορές. Γι' αυτό, ουσιαστικώς, στην ελληνική γλώσσα δεν υπάρχουν συνώνυμα. Π.χ. Στην αρχική μορφή της γλώσσας μας υπήρχαν τρία ρήματα για το ανακατεύω. Το κεράννυμι, (ανακατεύω δύο υγρά και δημιουργώ μια νέα χημική ένωση, π.χ. οίνος + ύδωρ - κρασί, το μίγνυμι (ρίχνω στον ίδιο τόπο δύο υγρά, σε αγγείο, ή δύο στερεά, στο σάκκο, που απλώς ένωση, και το φύρω (ανακατεύω κάτι ξηρό με ουσία υγρή με αποτέλεσμα να λερωθεί το στερεό από το υγρό, όπως φύραμα, αιμόφυρτος. 7. Η δημιουργία συνθέτων και ο πολλαπλασιασμός των λέξεων, έντεχνου λόγου δημιουργία. Αν και υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες λέξεις ικανές να πιστοποιήσουν την ιδιότητα αυτή, μια και μόνο πηγή αρκεί για να διαπιστώσουμε την αλήθεια: Στην Ιλιάδα, (Σ54) η Θέτις θρηνεί για ότι θα πάθει ο γιος της σκοτώνοντας τον Έκτορα «διό και δυσαριστοτόκειαν εαυτήν ονομάζει". Η λέξη αυτή από μόνη της είναι ένα μοιρολόι. Αποτελείται από το δυσ + άριστος + τίκτω και η φράση σημαίνει «αλοίμονο σε μένα που για κακό γέννησα τον άριστο». Ακόμη, η ελληνική γλώσσα έχει δημιουργήσει και χρησιμοποιεί στον λόγο τις προθέσεις οι οποίες, ακριβώς λόγω της πολλαπλασιαστικής τους ιδιότητας, έχουν ως αποτέλεσμα να δημιουργούνται εκατομμύρια λεξιτύπων. Οι προθέσεις εκφράζουν λεπτότατες εννοιολογικές αποχρώσεις οπότε συντιθέμενες με μία λέξη μας δίνουν μεγάλη ακριβολογία. 8. Είναι η μητέρα γλώσσα που τροφοδότησε τις γλώσσες του κόσμου. Οι ξένες γλώσσες διαθέτουν και χρησιμοποιούν ένα πολύ μεγάλο ποσοστό ελληνικών λέξεων που αν το αφαιρέσουμε, οι γλώσσες αυτές δεν θα μπορέσουν να λειτουργήσουν. Δεν υπάρχει λέξη η οποία είναι δηλωτική έννοιας σκέψεως εκφράσεως ή επιστήμης που να μην είναι ελληνική. 9. Η μαθηματική δομή. Περιλαμβάνει την ακρίβεια της Γεωμετρίας και την απόλυτη σαφήνεια που απορρέει απ' αυτήν (Αυτό είναι το θέμα του επόμενου ομιλητού του κ. Παν. Μητροπέτρου, η περίληψη του οποίου ακολουθεί"). 10. Η ελληνική παγκοσμιότης. Η ελληνική γλώσσα είναι πλέον γνωστό πως έχει φθάσει στα πέρατα του κόσμου (Χιλή, Βοσκούς, Ινδικό ωκεανό, Ειρηνικό ωκεανό). Σήμερα είναι πια γενικά παραδεκτό ότι οι αρχαίοι Έλληνες, έχοντας ως μόνιμη κοιτίδα την περιοχή του μεσογειακού χώρου, στην συνέχεια εισέδυσαν σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα προς όλες τις γνωστές κατευθύνσεις του τότε γνωστού κόσμου προσφέροντας οτιδήποτε το Ελληνικό (επιστήμη, γλώσσα, πολιτισμό), στις πρωτόγονες φυλές των περιοχών αυτών Ιδέ και την μελέτη του καθηγητού του πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης Nors S. Jozephson με τίτλο "Greek Linguistic Elements in the Polynesian Languages - Hellenicum Pacificum" (Ελληνικά Γλωσσικά στοιχεία στις Πολυνησιακές Γλώσσες - Ελληνικός Ειρηνικός). 11. Η μόνη γλώσσα που μπορεί να αποδώσει κάτι με ακριβολογία. Οι ξένοι, όταν θέλουν να αποδώσουν μια ειδική λέξη σε επιστημονικό πεδίο, χρησιμοποιούν πάντοτε, και μόνο την ελληνική. Π.χ. Η μεγάλη εταιρία αθλητικών ειδών Nike (Νάϊκι) σημαίνει Νίκη, διότι νίκη στην ελληνική είναι αυτή που προέρχεται μέσα από την ψυχική δύναμη. Η εταιρεία Pfizer ανακοίνωσε ότι το χάπι Viagra το ονόμασε έτσι από τις ελληνικές λέξεις βία που σημαίνει ορμή και άγρα που σημαίνει κυνήγι. Επομένως Βιάγκρα είναι η αναζήτηση της (χαμένης) ορμής. Και ακόμη, Cosmonaute, Astronaute και πάμπολα άλλα. 12. Είναι απαραίτητη σε όλους τους λαούς. Ο Μάικλ Βέντρις που αποκρυπτογράφησε τη Γραμμική γραφή Β' είχε τονίσει το: «Η αρχαία ελληνική γλώσσα ήτο και είναι η ανωτέρα όλων των παλαιοτέρων και νεωτέρων γλωσσών. Ο πρόεδρος της εταιρείας Η/Υ Apple Τζων Σκάλι είπε ότι: «Αποφασίσαμε να προωθήσουμε το πρόγραμμα εκμάθησης της ελληνικής επειδή η κοινωνία μας χρειάζεται ένα εργαλείο που θα της επιτρέψει να αναπτύξει την δημιουργικότητα της, να εισαγάγει νέες ιδέες και να της προσφέρει γνώσεις περισσότερες από όσες ο άνθρωπος μπορούσε ως τώρα να ανακαλύψει. Οι μεγάλες εταιρίες στην Αγγλία και στην Αμερική (Microsoft) προτρέπουν τα στελέχη τους να μαθαίνουν αρχαία ελληνικά επειδή διεπίστωσαν ότι η ελληνική γλώσσα ενισχύει την λογική και τονώνει τις ηγετικές ικανότητες. 13. Η διαχρονικότης. Η ελληνική γλώσσα παρουσιάζει μια μοναδική διαχρονικότητα Λέξεις και φράσεις που λέμε σήμερα είναι ίδιες και απαράλλαχτες από την αρχαία εποχή. Ελάχιστα παραδείγματα: Μία χελιδών έαρ ου ποιεί (Στοβαίος) Ένας κούκους δεν φέρνει την άνοιξη. Α δε χειρ την χείρα νίζει (Επίχαρμος) Το 'να χέρι νίβει τ' άλλο. Τον πάθει μαθός (Αγαμέμνων) Ο πάθος μαθός. Μη μοι σύγχοι (Όμηρος) Μη με συγχίζεις. Λύεται γούνατα (Όμηρος) Μου λύθηκαν τα γόνατα. Όρνιθος γάλα (Πλούταρχος) Του πουλιού το γάλα. Διαρραγείης (Αριστοφάνης) να σκάσεις. 14. Η Ελληνική γλώσσα χρησιμοποιείτο διεθνώς αναγνωρισμένο αλφάβητο που είναι Ελληνική επινόηση. Η έρευνα έχει αποδείξει ότι τα σύμβολα που υποτίθεται ότι τα δανειστήκαμε από τους Φοίνικες υπήρχαν στην Ελλάδα κάποιες χιλιετίες νωρίτερα (επιγραφή Δισπηλιού, κεραμικό θραύσμα στα Πούρα των Β. Σποράδων κλπ.). Ο καθηγητής γλωσσολογίας κ. Μπαμπινιώτης γράφει αναφερόμενος στη γραφή Γραμμική Β'. «Πρόκειται δηλαδή για ένα ατελές σύστημα γραφής το οποίο οι Έλληνες αντικατέστησαν με μια καθαρώς αλφαβητική γραφή, το γνωστό και μέχρι σήμερα χρησιμοποιούμενο ελληνικό αλφάβητο, το οποίο οι ίδιοι οι Έλληνες εδημιουργήσαν επινοήσαντες χωριστά γράμματα να δηλώνουν τα φωνήεντα και χωριστά γράμματα να δηλώνουν τα σύμφωνα». 15. Η Δημοκρατικότης. Εξ αιτίας του απλού φθογγολογικού συστήματος που χρησιμοποιεί, η εκμάθηση της Ελληνικής γλώσσας καθίσταται εύκολη και στον απλό άνθρωπο ο οποίος μπορεί να μάθει να διαβάζει και να γράφει και επομένως να παρακολουθεί το πολιτικό γίγνεσθαι και να συμμετέχει σ' αυτό, πράγμα που δεν έγινε σε λαούς με πολύπλοκα γλωσσικά συστήματα (Κίνα, Αίγυπτος). Μόνο στην Ελλάδα το «Τις αγορεύειν βούλεται», έγινε πράξη και ο καθένας χωρίς να φοβάται μπορούσε να εκφράσει την σκέψη του μέσω του μεγαλείου της ελληνικής λαλιάς. 16. Ο Συντηρητισμός..Η Ελληνική γλώσσα δέχτηκε λίγες επιρροές παρ' όλες τις μακροχρόνιες κατακτήσεις του ελληνικού εδάφους από διαφόρους κατακτητές και πήρε πολύ λίγες λέξεις από αυτούς ενώ, αντιθέτως, τους έδωσε πολύ περισσότερες, όπως έγραψε ο Σεφέρης (Δοκιμές, Τόμος 1ος) «Η Ελληνική γλώσσα για καλό ή για κακό, είναι από τις πιο συντηρητικές γλώσσες του κόσμου». 17. Η επιστημονικότηια και η γλωσσική απεικόνιση του αφηρημένου. Ο αρχαιότερος ελληνικός φιλοσοφικός και επιστημονικός όρος είναι «το άπειρον» του Αναξίμανδρου. Η αρχαία γλώσσα έδωσε το μέσον της κατασκευής. Ένα οριστικό άρθρο πριν το επίθετο και έχουμε την αφηρημένη έννοια (το άπειρον, το ευτυχές, κλπ). Με τον ίδιο τρόπο, οι μεταγενέστεροι φιλόσοφοι έφτιαξαν και άλλα τέτοια αφηρημένα ουσιαστικά όπως η.χ. το αγαθόν. Η κορωνίδα του επιστημονικού λόγου είναι η δημιουργία της επιστημονικής ορολογίας. 18. Η ελληνική γλώσσα είναι αυτόφωτη, αυτάρκης και πρωτότυπη, δια τούτο είναι και μοναδική. Αυτόφωτη διότι δημιουργήθηκε από Έλληνες, αυτάρκης διότι περιλαμβάνει ειδικές ελληνικές λέξεις για να δηλώσει ακόμη και τις απειροελάχιστες διαφορές ομοειδών πραγμάτων και πρωτότυπη διότι η ανθρωπότης προστρέχει πάντοτε σ' αυτήν για όποια νέα λέξη χρειασθεί να δημιουργηθεί. Συμπέρασμα: Η Ελληνική γλώσσα είναι το αίμα που κυλά στο σώμα του πολιτισμού. Μεταφέρει όλα τα θρεπτικά συστατικά και αποβάλλει όλα τα άχρηστα. Το ελληνικό όμως δεν είναι ένα οποιοδήποτε αίμα, αλλά αυτό της τέταρτης πνευματικής ομάδος. Αυτής που δίνει πνευματικό αίμα σε όλες τις άλλες αλλά δέχεται μόνο από την ίδια. (Σ.Σ. Για όσους ενδιαφέρονται για την πλήρη ανάλυση μετά πολλών παραδειγμάτων των παρατεθεισών ιδιοτήτων της γλώσσας μας, συνιστάται θερμά να προσφύγουν στο βιβλίο του κ. Αντωνάκου που αναφέρεται στην εισαγωγή).
Πατήστε εδώ για να κατεβάσετε το σχετικό αρχείο
Παρασκευή 17 Φεβρουαρίου 2012
Πέμπτη 2 Φεβρουαρίου 2012
Ενδιαφέρον κείμενο για τους 3 Ιεράρχες!!!
Των Τριών Ιεραρχών
Δευτέρα, 30 Ιανουάριος 2012 21:49
Διονύσης Παπαχριστοδούλου
Οι επιστήμονες υπολογίζουν ότι στο Γαλαξία μας υπάρχουν 300 δισεκατομμύρια άστρα και ότι στο Σύμπαν υπάρχουν 100 δισεκατομμύρια Γαλαξίες. Τα τελευταία χρόνια επιπλέον υπολογίζουν ότι όλο αυτό το τεράστιο Σύμπαν είναι μόνο το 5% του πραγματικού Σύμπαντος. Το υπόλοιπο 95% αποτελείται από ύλη και ενέργεια που δεν μπορούμε να αντιληφθούμε και γι’ αυτό χρησιμοποιούν τους όρους σκοτεινή ύλη και σκοτεινή ενέργεια. Ο Μέγας Βασίλειος, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος και ο Γρηγόριος ο Θεολόγος ερμηνεύοντας την αφήγηση της Βίβλου για τη Δημιουργία, εξηγούν ότι όλο αυτό το τεράστιο, το ασύλληπτα μεγάλο Σύμπαν το δημιουργεί κάποιο Όν που είναι το μοναδικό που υπάρχει από μόνο του, το μοναδικό άκτιστο Όν: η Αγία Τριάδα και ειδικότερα ο Υιός και Λόγος του Θεού, «δι’ Ού τα πάντα εγένοντο». Η Εκκλησία απεικονίζει τον Ιησού από τη Ναζαρέτ, να κρατάει όλο αυτό το αχανές Σύμπαν σαν μια μπάλα του χάντμπολ στο ένα Του χέρι. Οι άγιοι βλέπουν τους «λόγους των όντων», βλέπουν ότι η άκτιστη δημιουργική ενέργεια του Θεού κάμνει τον κόσμο να υπάρχει, ότι, όχι απλώς τον δημιούργησε κάποτε, αλλά ότι τον δημιουργεί συνεχώς, όπως η εικόνα που βλέπουμε στην οθόνη της τηλεόρασης συνεχώς οφείλει την ύπαρξη της στο ηλεκτρικό ρεύμα, όπως το ολόγραμμα συνεχώς το κάνει να υπάρχει η ακτίνα λέιζερ. Αν «κοπεί» το ρεύμα θα εξαφανιστεί το ον που βλέπουμε. Αν αναστείλει τη δημιουργική της δράση η θεία Χάρη θα εξαφανιστούν τα πάντα.
Το Σύμπαν αποτελείται από 100 δισεκατομμύρια γαλαξίες και μέσα στο κεφάλι μας δραστηριοποιούνται 100 δισεκατομμύρια εγκεφαλικά κύτταρα-νευρώνες. Ο ενδοκρανιακός αυτός ζελές χωρίζεται σε δύο ημισφαίρια, δύο διαφορετικούς βιολογικούς επεξεργαστές, στο αριστερό και το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου.
Όταν κυριαρχούν οι λειτουργίες του αριστερού ημισφαιρίου τότε σκεφτόμαστε γραμμικά, εστιάζουμε στο παρελθόν και το μέλλον. Το αριστερό ημισφαίριο λειτουργεί σαν ένας σειριακός επεξεργαστής, γραμμικά, παράγει τη λεκτική σκέψη μαθαίνει αποστηθίζοντας, μπορεί να μάθει «απ’ έξω», θεωρητικά, ένα εγχειρίδιο με οδηγίες περί οδήγησης ποδηλάτου. Το αριστερό ημισφαίριο δημιουργεί την αίσθηση του «εγώ είμαι» και όσο εστιάζω στο «εγώ είμαι» γίνομαι άτομο, μόνο, διαχωρισμένο από ότι με περιβάλλει, διαχωρισμένο από την υπόλοιπη ανθρωπότητα.
Όταν κυριαρχούν οι λειτουργίες του δεξιού ημισφαιρίου εστιάζουμε στην παρούσα στιγμή, στο «εδώ και τώρα». Το δεξί ημισφαίριο λειτουργεί σαν ένας παράλληλος επεξεργαστής, σκέφτεται μέσω εικόνων, μαθαίνει κιναισθητικά, αυτό μαθαίνει να ποδηλατεί. Όταν αναδύονται στην αυτοσυνειδησία μας οι λειτουργίες του δεξιού ημισφαιρίου νοιώθουμε συνδεδεμένοι μεταξύ μας και με το φυσικό περιβάλλον και αυτό μας προκαλεί μια αίσθηση πληρότητας, αρμονίας, ευφορίας, μια βαθειά εσωτερική γαλήνη. Το δεξί ημισφαίριο σκέφτεται με εικόνες και σ’ αυτές τις εικόνες υπάρχει χρώμα, κίνηση, ρυθμός, μουσική, αρμονία, ομορφιά.
Στ’ ακρογιάλια του Αιγαίου, κάτω από τον γαλανό, φωτεινό ουρανό συντελέστηκε ένα θαύμα καλό κι ωφέλιμο για ολόκληρη την ανθρωπότητα. Βρέθηκε ο τρόπος να καλλιεργείται και να αναπτύσσεται το τσαγανό του ανθρώπου, βρέθηκε ο τρόπος ο θνητός να φθείρει την τρέχουσα φθορά και να νικιέται ο χρόνος, βρέθηκε ο τρόπος το αεράκι της έμπνευσης να πνέει ακόμη κι όταν το φθαρτό σαρκίο πνέει τα λοίσθια … βρέθηκε ο τρόπος να καλλιεργείται, και το «ασπρόμαυρο» αριστερό εγκεφαλικό μας ημισφαίριο, και το «πολύχρωμο», όλο ζωντάνια δεξιό• βρέθηκε ο τρόπος να διασώζεται και να κυριαρχεί το εντός παιδί, κι ο τρόπος αυτός ονομάστηκε παιδεία, ελληνική παιδεία.
Όταν εκείνη η παιδεία κυριάρχησε στις χώρες γύρω από τη Μεσόγειο, όταν η Ρωμαϊκή παγκοσμιοποίηση εδραιώθηκε σ’ Ανατολή και Δύση, το Όν που δημιουργεί και συνεχώς παράγει το ασύλληπτα τεράστιο Σύμπαν μας, ήρθε και γεννήθηκε σαν άνθρωπος στη ταπεινή Βηθλεέμ, για να μας σώσει, για να μας γλυτώσει από τη φθορά και το θάνατο. Ήρθε και μας πρόσφερε την ατέλειωτη, την αιώνια και άναρχη ζωή Του. Ήρθε και προσφέρει τον Εαυτό Του, ώστε όποιος δέχεται να Τον ακολουθεί, όποιος καταδέχεται να μετανοεί, να έχει αληθινή Ζωή. Όποιος μετανοεί, όποιος επιτρέπει να του συμβαίνει η αποδόμηση του εαυτού, όποιος επιτρέπει να πεθάνει η ψευδαίσθηση του προσώπου που μας δημιουργεί η αυτονομημένη λειτουργία του αριστερού εγκεφαλικού μας ημισφαιρίου, όποιος εκούσια προχωράει προς το θάνατο του ατόμου, όποιος επιτρέπει να του συμβεί η απέκδυση του ειδεχθούς προσωπείου που αφελώς νομίζουμε ότι είναι το πρόσωπό μας, η προσωπικότητά μας, όποιος αφήνει τη μάσκα να πέσει και σηκώνει τον σταυρό της εκούσιας κένωσης, θα φτάσει εν καιρώ να ομολογεί, «δεν ζω εγώ αλλά ζει μέσα μου ο Χριστός», εν καιρώ ή και «από πρωΐας μέχρι νυχτός», μέσα σ’ ένα εικοσιτετράωρο! Ο Θεός έγινε άνθρωπος και έδωσε τη δυνατότητα σε κάθε ταλαίπωρο, θνητό ανθρωπάκο να αποκτήσει «νουν Χριστού». Φυσικά για να συμβεί το ασύλληπτα μεγάλο, το αδιανόητο αυτό γεγονός, χρειάζεται κάποια προετοιμασία, κάποια προπόνηση, μια ασκητική• χρειάζεται καλλιέργεια της καρδιάς, χρειάζεται η Παιδεία της καρδιάς, η τέχνη του θνήσκειν. Η Παιδεία αυτή της καρδιάς επιτρέπει στο θείο Βρέφος, σε Εκείνο το ασύλληπτα, αδιανόητα άπειρο Όν που συνεχώς δημιουργεί και παράγει όλο το αχανές Σύμπαν μας, όλα τα Σύμπαντα, να αυξηθεί και να κυριαρχήσει μέσα μας, να γίνει εντός μας το Πρόσωπο, ώστε να «καταντήσωμεν εις την ενότητα της πίστεως και της επιγνώσεως του Υιού του Θεού, εις άνδρα τέλειον, εις μέτρον ηλικίας του πληρώματος του Χριστού». Εμείς τα κλήματα, Αυτός η Άμπελος. Εμείς τα μέλη του σώματος, Αυτός η Κεφαλή.
Η γιορτή των Τριών Ιεραρχών καθιερώθηκε τον 11ο αιώνα. Οι μεσαιωνικοί μας πρόγονοι αισθάνθηκαν την ανάγκη να τονίσουν την αξία της ελληνικής παιδείας, τον 11ο αιώνα, επειδή, τότε ακριβώς, φάνηκε, ότι είχε διαμορφωθεί ένας άλλος πόλος, ένας άλλος τρόπος ζωής, μια άλλη παιδεία. Μετά το Σχίσμα και εξ αιτίας του, στη Δύση, διασπάστηκε η καθολικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης και απολυτοποιήθηκε το «μυαλό», αξιολογήθηκε μόνο η λεκτική σκέψη. Η education εστιάζει πλέον στη μονομερή καλλιέργεια των λειτουργιών του μισού μόνο εγκεφάλου, του γκρίζου αριστερού ημισφαιρίου. Όσα παιδιά τυχαίνει να είναι χαρισματικά στις λειτουργίες του δεξιού ημισφαιρίου ασφυκτιούν μέσα σε αυτό το μονόπλευρο εκπαιδευτικό σύστημα, με ποικίλους τρόπους αμύνονται, αντιδρούν και χαρακτηρίζονται υποτιμητικά ως δυσλεξικά. Ταυτόχρονα, μετά το Σχίσμα, η παιδεία της καρδιάς που επέτρεπε στο Πρόσωπο να αναδυθεί, διώχθηκε, κατασυκοφαντήθηκε, και στη θέση της αναπτύχθηκε η ανθρωποκεντρική καλλιέργεια του εγωτικού ατόμου.
Η γιορτή των Τριών Ιεραρχών μας θυμίζει ότι ολοκληρωμένος άνθρωπος δεν είναι το τέλειο κομπιούτερ, το γερό και γυμνασμένο μυαλό. Ολοκληρωμένος άνθρωπος είναι αυτός που καλλιεργεί και το μυαλό και την καρδιά, και τη διανοητική νοημοσύνη και τη συναισθηματική νοημοσύνη, αυτός που προπονεί και προάγει τις λειτουργίες και του αριστερού και του δεξιού ημισφαιρίου του εγκεφάλου. Ολοκληρωμένη παιδεία είναι αυτή που καλλιεργεί και τη λεκτική και την δια εικόνων σκέψη, που γυμνάζει και τον «λογικό» πολυμαθή γραφιά και τον «τρελούτσικο» πολυμήχανο εφευρέτη-καλλιτέχνη-ποιητή• η Παιδεία που ξέρει να ανασταίνει το Παιδί ώστε να μπορεί ο θνητός και 50 και 70 και 90 χρονών να είναι Παιδί, να είναι άνθρωπος, άνω να θρώσκει, αναβλύζοντας ζωντάνια, έμπνευση και φως• να συντηρεί τη φλόγα της έμπνευσης, να μην απογοητεύεται και να καρποφορεί εν μέσω παγετώνος, καρπούς ωφέλιμους κι ωραίους.
Οι Τρεις Ιεράρχες είναι προστάτες της Παιδείας που ξέρει να μετατρέπει την πέτρα, σε φως, της παιδείας που γεννήθηκε ακριβώς στον τόπο που ονομάζεται Ελ-λάς, ελ-φως και λας-πέτρα• της Παιδείας που ξέρει να μετατρέπει τον θνητό, από μελλοθάνατο δούλο της κοιλάδας αυτής του κλαυθμώνος, σε αθάνατο πολίτη της Βασιλείας του Θεού• από φίδι και πίθηκο σε αετό-φορέα του Υιού και Λόγου του Θεού• από εργαλείο και νούμερο, από στατιστικό μέγεθος, σε Πρόσωπο, σε παιδί που φέρει μέσα του εκείνο το Παιδίον το Νέον, τον προ αιώνων υπάρχοντα Θεό, τον Δημιουργό, τον μοναδικό που δικαιούται να λέει «Εγώ Ειμί», το Άλφα και το Ωμέγα.
Ο άνθρωπος έχει δυνάμει την υποστατική αρχή, είναι δυνάμει πρόσωπο. Πρέπει να πεθάνει για να ζήσει. Πρέπει να πεθάνει για να γεννηθεί Άνωθεν. Πρέπει να πεθάνει για να αναστήσει ο Πατέρας εντός της καρδίας του τον Αναστάντα. Χριστιανικά κανείς δεν μπορεί να ζει, χριστιανικά κανείς μπορεί μόνο να αποθνήσκει. Η κίνηση του θνητού οφείλει να είναι προς τον άδη, προς την εκούσια ταφή, προς την κένωση, με έμπνευση και χωρίς απελπισία. Εκούσια, εν γνώσει της επικείμενης Ανάστασης του Αναστάντος εντός της καρδίας του θνητού. Όσα νοιώθουμε ως πρόσωπο μας, ως προσωπικότητά μας είναι το προσωπείο, η μάσκα, το επίθεμα του όντος. Τα θελήματά μας, οι επιθυμίες μας, οι αξιολογήσεις μας, η γνώση μας περί καλού και κακού, η ηθική μας, οι ιδεολογίες μας, οι απόψεις μας, οι ερμηνείες μας, τα πιστεύω μας, οι αξίες μας. Όλα πρέπει να σβήσουν για να ανοίξει τόπος, για να καθαριστεί η φάτνη από τα είδωλα, για να γκρεμιστούν τα είδωλα και να πάψει ο θνητός να τους προσφέρει λατρεία, ώστε να μπορεί ο Ουρανός, ο ουράνιος Πατέρας, να μας αναγεννήσει, να γεννήσει μέσα μας τον Κύριο μας και Θεό, την Κεφαλή μας, τον Ιησού Χριστό. Η υπακοή αυτό το υπόβαθρο έχει, οφείλει να γίνεται για να απεκδυθεί ο θνητός τον «εαυτό» του, για να μπορέσει να πετάξει την μάσκα, ή μάλλον για να επιτρέψει στον Ιατρό να τον θεραπεύσει.
Δυστυχώς αυτό το μεγάλο γεγονός, η ενανθρώπιση του Όντος, και η παροχή στον άνθρωπο της δυνατότητας ενώσεως μαζί Του σε βαθμό που να γίνει η «Ζωή Του ζωή μου», σε βαθμό που να μεταλλαχθεί η ζωή του θνητού και να γίνει αιώνια ακόμη και άναρχη έχει κρυφτεί μέσα στο θρησκευτικό περιτύλιγμα και έχει χάσει το δυναμισμό του.
Η θρησκεία είναι νευροβιολογική ασθένεια. Κάθε άνθρωπος έχει την εγγενή, λόγω της πτώσης, έπαρση και έχει την τάση να θεωρεί, ότι αυτός ξέρει καλύτερα. Όταν αυτή η εγγενής έπαρση αποκτήσει μεταφυσικό υπόβαθρο, επειδή κάθε θρησκευτική ιδεολογία είναι υποτίθεται θεόπνευστη, τότε «καίγεται» ο καημένος ο εγκέφαλος, ο θνητός αποτρελαίνεται και είναι έτοιμος να θυσιάσει και να θυσιαστεί για κουραφέξαλα. Ο Χριστός δεν ήρθε να ιδρύσει μια καινούργια θρησκεία, έστω την καλύτερη, ήρθε να απαλλάξει τους θνητούς από την ανάγκη του θρησκεύειν. Ο άνθρωπος στρέφεται προς τον Ουρανό και αναζητάει θεούς και δαίμονες από φόβο, λόγω του φόβου του θανάτου. Ο Χριστός ήρθε για να μας ελευθερώσει από τον θάνατο, ήρθε να μας προσφέρει ζωή αιώνια, την Ζωή Του, τον Εαυτό Του. Νίκησε τον θάνατο και αναλήφθηκε, ανέβασε την ανθρώπινη φύση στον χώρο του ακτίστου, όχι ως τέταρτο όν μέσα στην Αγία Τριάδα αλλά ως σώμα Του, ως σώμα του Δευτέρου Προσώπου της Αγίας Τριάδος, του Υιού και Λόγου του Θεού. Δυστυχώς αυτή η ασύλληπτα μεγαλειώδης πραγματικότητα, δυνατότητα, έχει ξεχαστεί, έχει κουκουλωθεί, σχεδόν έχει πνιγεί κάτω από το περιτύλιγμα της θρησκείας του Χριστιανισμού.
Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι, γιόρταζαν ότι γιόρταζαν που συνέχεια εκείνων των εορτών τους είναι τα σημερινά μας καρναβάλια αλλά εκείνοι δεν γιόρταζαν απλώς για χαβαλέ. Μεταμφιέζονταν για να προσφέρουν λατρεία στους θεούς του έρωτα, για να ενωθούν με τον Έρωτα. Και για να «σπάσουν» τα φρένα της λογικής και της όποιας ηθικής χρειάζονταν την μάσκα, το προσωπείο, για να απαλλαγούν από το σκληρό, άκαμπτο, νεκρό, προσωπείο της ηθικής, της ελεγχόμενης από την λογική συμπεριφοράς. Δεν έκαμναν χαβαλέ παρελάσεις αλλά ΕΡΩΤΑ. Η Εκκλησία του Χριστού χρησιμοποίησε την μεταμφίεση. Ντύνει τους «εις τύπον και τόπον Χριστού» επισκόπους Της και τους αντ’ αυτών ιερείς στα μαύρα για να μας θυμίζει ότι στον κόσμο, στην καθημερινότητα μας, στον μεταπτωτικό μας χρόνο, κυριαρχεί ο θάνατος, η φθορά και ο θάνατος, το σκοτάδι, η μαυρίλα. Αντίθετα μέσαστον ναό, την ώρα της θείας Λειτουργίας φοράνε χρυσοποίκιλτα άμφια, λαμπερά, γιατί τότε συμβαίνει μια θαυμαστή τομή στον χρόνο, γιατί τότε μπολιάζεται ο χρόνος με αιωνιότητα, τότε οι θνητοί έχουν την ευκαιρία να περάσουν μια-δυο ώρες μέσα στη Βασιλεία του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος.
Χρησιμοποίησε η Εκκλησία του Χριστού τη μεταμφίεση αλλά όχι και την μάσκα γιατί ήθελε να φαίνεται το πρόσωπο του θνητού, να φαίνεται το πρόσωπο του φέροντος το Πρόσωπο, του φέροντος τον Άκτιστο, του φέροντος τον Χριστό, για να φαίνεται ο Χριστός!
Δευτέρα, 30 Ιανουάριος 2012 21:49
Διονύσης Παπαχριστοδούλου
Οι επιστήμονες υπολογίζουν ότι στο Γαλαξία μας υπάρχουν 300 δισεκατομμύρια άστρα και ότι στο Σύμπαν υπάρχουν 100 δισεκατομμύρια Γαλαξίες. Τα τελευταία χρόνια επιπλέον υπολογίζουν ότι όλο αυτό το τεράστιο Σύμπαν είναι μόνο το 5% του πραγματικού Σύμπαντος. Το υπόλοιπο 95% αποτελείται από ύλη και ενέργεια που δεν μπορούμε να αντιληφθούμε και γι’ αυτό χρησιμοποιούν τους όρους σκοτεινή ύλη και σκοτεινή ενέργεια. Ο Μέγας Βασίλειος, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος και ο Γρηγόριος ο Θεολόγος ερμηνεύοντας την αφήγηση της Βίβλου για τη Δημιουργία, εξηγούν ότι όλο αυτό το τεράστιο, το ασύλληπτα μεγάλο Σύμπαν το δημιουργεί κάποιο Όν που είναι το μοναδικό που υπάρχει από μόνο του, το μοναδικό άκτιστο Όν: η Αγία Τριάδα και ειδικότερα ο Υιός και Λόγος του Θεού, «δι’ Ού τα πάντα εγένοντο». Η Εκκλησία απεικονίζει τον Ιησού από τη Ναζαρέτ, να κρατάει όλο αυτό το αχανές Σύμπαν σαν μια μπάλα του χάντμπολ στο ένα Του χέρι. Οι άγιοι βλέπουν τους «λόγους των όντων», βλέπουν ότι η άκτιστη δημιουργική ενέργεια του Θεού κάμνει τον κόσμο να υπάρχει, ότι, όχι απλώς τον δημιούργησε κάποτε, αλλά ότι τον δημιουργεί συνεχώς, όπως η εικόνα που βλέπουμε στην οθόνη της τηλεόρασης συνεχώς οφείλει την ύπαρξη της στο ηλεκτρικό ρεύμα, όπως το ολόγραμμα συνεχώς το κάνει να υπάρχει η ακτίνα λέιζερ. Αν «κοπεί» το ρεύμα θα εξαφανιστεί το ον που βλέπουμε. Αν αναστείλει τη δημιουργική της δράση η θεία Χάρη θα εξαφανιστούν τα πάντα.
Το Σύμπαν αποτελείται από 100 δισεκατομμύρια γαλαξίες και μέσα στο κεφάλι μας δραστηριοποιούνται 100 δισεκατομμύρια εγκεφαλικά κύτταρα-νευρώνες. Ο ενδοκρανιακός αυτός ζελές χωρίζεται σε δύο ημισφαίρια, δύο διαφορετικούς βιολογικούς επεξεργαστές, στο αριστερό και το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου.
Όταν κυριαρχούν οι λειτουργίες του αριστερού ημισφαιρίου τότε σκεφτόμαστε γραμμικά, εστιάζουμε στο παρελθόν και το μέλλον. Το αριστερό ημισφαίριο λειτουργεί σαν ένας σειριακός επεξεργαστής, γραμμικά, παράγει τη λεκτική σκέψη μαθαίνει αποστηθίζοντας, μπορεί να μάθει «απ’ έξω», θεωρητικά, ένα εγχειρίδιο με οδηγίες περί οδήγησης ποδηλάτου. Το αριστερό ημισφαίριο δημιουργεί την αίσθηση του «εγώ είμαι» και όσο εστιάζω στο «εγώ είμαι» γίνομαι άτομο, μόνο, διαχωρισμένο από ότι με περιβάλλει, διαχωρισμένο από την υπόλοιπη ανθρωπότητα.
Όταν κυριαρχούν οι λειτουργίες του δεξιού ημισφαιρίου εστιάζουμε στην παρούσα στιγμή, στο «εδώ και τώρα». Το δεξί ημισφαίριο λειτουργεί σαν ένας παράλληλος επεξεργαστής, σκέφτεται μέσω εικόνων, μαθαίνει κιναισθητικά, αυτό μαθαίνει να ποδηλατεί. Όταν αναδύονται στην αυτοσυνειδησία μας οι λειτουργίες του δεξιού ημισφαιρίου νοιώθουμε συνδεδεμένοι μεταξύ μας και με το φυσικό περιβάλλον και αυτό μας προκαλεί μια αίσθηση πληρότητας, αρμονίας, ευφορίας, μια βαθειά εσωτερική γαλήνη. Το δεξί ημισφαίριο σκέφτεται με εικόνες και σ’ αυτές τις εικόνες υπάρχει χρώμα, κίνηση, ρυθμός, μουσική, αρμονία, ομορφιά.
Στ’ ακρογιάλια του Αιγαίου, κάτω από τον γαλανό, φωτεινό ουρανό συντελέστηκε ένα θαύμα καλό κι ωφέλιμο για ολόκληρη την ανθρωπότητα. Βρέθηκε ο τρόπος να καλλιεργείται και να αναπτύσσεται το τσαγανό του ανθρώπου, βρέθηκε ο τρόπος ο θνητός να φθείρει την τρέχουσα φθορά και να νικιέται ο χρόνος, βρέθηκε ο τρόπος το αεράκι της έμπνευσης να πνέει ακόμη κι όταν το φθαρτό σαρκίο πνέει τα λοίσθια … βρέθηκε ο τρόπος να καλλιεργείται, και το «ασπρόμαυρο» αριστερό εγκεφαλικό μας ημισφαίριο, και το «πολύχρωμο», όλο ζωντάνια δεξιό• βρέθηκε ο τρόπος να διασώζεται και να κυριαρχεί το εντός παιδί, κι ο τρόπος αυτός ονομάστηκε παιδεία, ελληνική παιδεία.
Όταν εκείνη η παιδεία κυριάρχησε στις χώρες γύρω από τη Μεσόγειο, όταν η Ρωμαϊκή παγκοσμιοποίηση εδραιώθηκε σ’ Ανατολή και Δύση, το Όν που δημιουργεί και συνεχώς παράγει το ασύλληπτα τεράστιο Σύμπαν μας, ήρθε και γεννήθηκε σαν άνθρωπος στη ταπεινή Βηθλεέμ, για να μας σώσει, για να μας γλυτώσει από τη φθορά και το θάνατο. Ήρθε και μας πρόσφερε την ατέλειωτη, την αιώνια και άναρχη ζωή Του. Ήρθε και προσφέρει τον Εαυτό Του, ώστε όποιος δέχεται να Τον ακολουθεί, όποιος καταδέχεται να μετανοεί, να έχει αληθινή Ζωή. Όποιος μετανοεί, όποιος επιτρέπει να του συμβαίνει η αποδόμηση του εαυτού, όποιος επιτρέπει να πεθάνει η ψευδαίσθηση του προσώπου που μας δημιουργεί η αυτονομημένη λειτουργία του αριστερού εγκεφαλικού μας ημισφαιρίου, όποιος εκούσια προχωράει προς το θάνατο του ατόμου, όποιος επιτρέπει να του συμβεί η απέκδυση του ειδεχθούς προσωπείου που αφελώς νομίζουμε ότι είναι το πρόσωπό μας, η προσωπικότητά μας, όποιος αφήνει τη μάσκα να πέσει και σηκώνει τον σταυρό της εκούσιας κένωσης, θα φτάσει εν καιρώ να ομολογεί, «δεν ζω εγώ αλλά ζει μέσα μου ο Χριστός», εν καιρώ ή και «από πρωΐας μέχρι νυχτός», μέσα σ’ ένα εικοσιτετράωρο! Ο Θεός έγινε άνθρωπος και έδωσε τη δυνατότητα σε κάθε ταλαίπωρο, θνητό ανθρωπάκο να αποκτήσει «νουν Χριστού». Φυσικά για να συμβεί το ασύλληπτα μεγάλο, το αδιανόητο αυτό γεγονός, χρειάζεται κάποια προετοιμασία, κάποια προπόνηση, μια ασκητική• χρειάζεται καλλιέργεια της καρδιάς, χρειάζεται η Παιδεία της καρδιάς, η τέχνη του θνήσκειν. Η Παιδεία αυτή της καρδιάς επιτρέπει στο θείο Βρέφος, σε Εκείνο το ασύλληπτα, αδιανόητα άπειρο Όν που συνεχώς δημιουργεί και παράγει όλο το αχανές Σύμπαν μας, όλα τα Σύμπαντα, να αυξηθεί και να κυριαρχήσει μέσα μας, να γίνει εντός μας το Πρόσωπο, ώστε να «καταντήσωμεν εις την ενότητα της πίστεως και της επιγνώσεως του Υιού του Θεού, εις άνδρα τέλειον, εις μέτρον ηλικίας του πληρώματος του Χριστού». Εμείς τα κλήματα, Αυτός η Άμπελος. Εμείς τα μέλη του σώματος, Αυτός η Κεφαλή.
Η γιορτή των Τριών Ιεραρχών καθιερώθηκε τον 11ο αιώνα. Οι μεσαιωνικοί μας πρόγονοι αισθάνθηκαν την ανάγκη να τονίσουν την αξία της ελληνικής παιδείας, τον 11ο αιώνα, επειδή, τότε ακριβώς, φάνηκε, ότι είχε διαμορφωθεί ένας άλλος πόλος, ένας άλλος τρόπος ζωής, μια άλλη παιδεία. Μετά το Σχίσμα και εξ αιτίας του, στη Δύση, διασπάστηκε η καθολικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης και απολυτοποιήθηκε το «μυαλό», αξιολογήθηκε μόνο η λεκτική σκέψη. Η education εστιάζει πλέον στη μονομερή καλλιέργεια των λειτουργιών του μισού μόνο εγκεφάλου, του γκρίζου αριστερού ημισφαιρίου. Όσα παιδιά τυχαίνει να είναι χαρισματικά στις λειτουργίες του δεξιού ημισφαιρίου ασφυκτιούν μέσα σε αυτό το μονόπλευρο εκπαιδευτικό σύστημα, με ποικίλους τρόπους αμύνονται, αντιδρούν και χαρακτηρίζονται υποτιμητικά ως δυσλεξικά. Ταυτόχρονα, μετά το Σχίσμα, η παιδεία της καρδιάς που επέτρεπε στο Πρόσωπο να αναδυθεί, διώχθηκε, κατασυκοφαντήθηκε, και στη θέση της αναπτύχθηκε η ανθρωποκεντρική καλλιέργεια του εγωτικού ατόμου.
Η γιορτή των Τριών Ιεραρχών μας θυμίζει ότι ολοκληρωμένος άνθρωπος δεν είναι το τέλειο κομπιούτερ, το γερό και γυμνασμένο μυαλό. Ολοκληρωμένος άνθρωπος είναι αυτός που καλλιεργεί και το μυαλό και την καρδιά, και τη διανοητική νοημοσύνη και τη συναισθηματική νοημοσύνη, αυτός που προπονεί και προάγει τις λειτουργίες και του αριστερού και του δεξιού ημισφαιρίου του εγκεφάλου. Ολοκληρωμένη παιδεία είναι αυτή που καλλιεργεί και τη λεκτική και την δια εικόνων σκέψη, που γυμνάζει και τον «λογικό» πολυμαθή γραφιά και τον «τρελούτσικο» πολυμήχανο εφευρέτη-καλλιτέχνη-ποιητή• η Παιδεία που ξέρει να ανασταίνει το Παιδί ώστε να μπορεί ο θνητός και 50 και 70 και 90 χρονών να είναι Παιδί, να είναι άνθρωπος, άνω να θρώσκει, αναβλύζοντας ζωντάνια, έμπνευση και φως• να συντηρεί τη φλόγα της έμπνευσης, να μην απογοητεύεται και να καρποφορεί εν μέσω παγετώνος, καρπούς ωφέλιμους κι ωραίους.
Οι Τρεις Ιεράρχες είναι προστάτες της Παιδείας που ξέρει να μετατρέπει την πέτρα, σε φως, της παιδείας που γεννήθηκε ακριβώς στον τόπο που ονομάζεται Ελ-λάς, ελ-φως και λας-πέτρα• της Παιδείας που ξέρει να μετατρέπει τον θνητό, από μελλοθάνατο δούλο της κοιλάδας αυτής του κλαυθμώνος, σε αθάνατο πολίτη της Βασιλείας του Θεού• από φίδι και πίθηκο σε αετό-φορέα του Υιού και Λόγου του Θεού• από εργαλείο και νούμερο, από στατιστικό μέγεθος, σε Πρόσωπο, σε παιδί που φέρει μέσα του εκείνο το Παιδίον το Νέον, τον προ αιώνων υπάρχοντα Θεό, τον Δημιουργό, τον μοναδικό που δικαιούται να λέει «Εγώ Ειμί», το Άλφα και το Ωμέγα.
Ο άνθρωπος έχει δυνάμει την υποστατική αρχή, είναι δυνάμει πρόσωπο. Πρέπει να πεθάνει για να ζήσει. Πρέπει να πεθάνει για να γεννηθεί Άνωθεν. Πρέπει να πεθάνει για να αναστήσει ο Πατέρας εντός της καρδίας του τον Αναστάντα. Χριστιανικά κανείς δεν μπορεί να ζει, χριστιανικά κανείς μπορεί μόνο να αποθνήσκει. Η κίνηση του θνητού οφείλει να είναι προς τον άδη, προς την εκούσια ταφή, προς την κένωση, με έμπνευση και χωρίς απελπισία. Εκούσια, εν γνώσει της επικείμενης Ανάστασης του Αναστάντος εντός της καρδίας του θνητού. Όσα νοιώθουμε ως πρόσωπο μας, ως προσωπικότητά μας είναι το προσωπείο, η μάσκα, το επίθεμα του όντος. Τα θελήματά μας, οι επιθυμίες μας, οι αξιολογήσεις μας, η γνώση μας περί καλού και κακού, η ηθική μας, οι ιδεολογίες μας, οι απόψεις μας, οι ερμηνείες μας, τα πιστεύω μας, οι αξίες μας. Όλα πρέπει να σβήσουν για να ανοίξει τόπος, για να καθαριστεί η φάτνη από τα είδωλα, για να γκρεμιστούν τα είδωλα και να πάψει ο θνητός να τους προσφέρει λατρεία, ώστε να μπορεί ο Ουρανός, ο ουράνιος Πατέρας, να μας αναγεννήσει, να γεννήσει μέσα μας τον Κύριο μας και Θεό, την Κεφαλή μας, τον Ιησού Χριστό. Η υπακοή αυτό το υπόβαθρο έχει, οφείλει να γίνεται για να απεκδυθεί ο θνητός τον «εαυτό» του, για να μπορέσει να πετάξει την μάσκα, ή μάλλον για να επιτρέψει στον Ιατρό να τον θεραπεύσει.
Δυστυχώς αυτό το μεγάλο γεγονός, η ενανθρώπιση του Όντος, και η παροχή στον άνθρωπο της δυνατότητας ενώσεως μαζί Του σε βαθμό που να γίνει η «Ζωή Του ζωή μου», σε βαθμό που να μεταλλαχθεί η ζωή του θνητού και να γίνει αιώνια ακόμη και άναρχη έχει κρυφτεί μέσα στο θρησκευτικό περιτύλιγμα και έχει χάσει το δυναμισμό του.
Η θρησκεία είναι νευροβιολογική ασθένεια. Κάθε άνθρωπος έχει την εγγενή, λόγω της πτώσης, έπαρση και έχει την τάση να θεωρεί, ότι αυτός ξέρει καλύτερα. Όταν αυτή η εγγενής έπαρση αποκτήσει μεταφυσικό υπόβαθρο, επειδή κάθε θρησκευτική ιδεολογία είναι υποτίθεται θεόπνευστη, τότε «καίγεται» ο καημένος ο εγκέφαλος, ο θνητός αποτρελαίνεται και είναι έτοιμος να θυσιάσει και να θυσιαστεί για κουραφέξαλα. Ο Χριστός δεν ήρθε να ιδρύσει μια καινούργια θρησκεία, έστω την καλύτερη, ήρθε να απαλλάξει τους θνητούς από την ανάγκη του θρησκεύειν. Ο άνθρωπος στρέφεται προς τον Ουρανό και αναζητάει θεούς και δαίμονες από φόβο, λόγω του φόβου του θανάτου. Ο Χριστός ήρθε για να μας ελευθερώσει από τον θάνατο, ήρθε να μας προσφέρει ζωή αιώνια, την Ζωή Του, τον Εαυτό Του. Νίκησε τον θάνατο και αναλήφθηκε, ανέβασε την ανθρώπινη φύση στον χώρο του ακτίστου, όχι ως τέταρτο όν μέσα στην Αγία Τριάδα αλλά ως σώμα Του, ως σώμα του Δευτέρου Προσώπου της Αγίας Τριάδος, του Υιού και Λόγου του Θεού. Δυστυχώς αυτή η ασύλληπτα μεγαλειώδης πραγματικότητα, δυνατότητα, έχει ξεχαστεί, έχει κουκουλωθεί, σχεδόν έχει πνιγεί κάτω από το περιτύλιγμα της θρησκείας του Χριστιανισμού.
Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι, γιόρταζαν ότι γιόρταζαν που συνέχεια εκείνων των εορτών τους είναι τα σημερινά μας καρναβάλια αλλά εκείνοι δεν γιόρταζαν απλώς για χαβαλέ. Μεταμφιέζονταν για να προσφέρουν λατρεία στους θεούς του έρωτα, για να ενωθούν με τον Έρωτα. Και για να «σπάσουν» τα φρένα της λογικής και της όποιας ηθικής χρειάζονταν την μάσκα, το προσωπείο, για να απαλλαγούν από το σκληρό, άκαμπτο, νεκρό, προσωπείο της ηθικής, της ελεγχόμενης από την λογική συμπεριφοράς. Δεν έκαμναν χαβαλέ παρελάσεις αλλά ΕΡΩΤΑ. Η Εκκλησία του Χριστού χρησιμοποίησε την μεταμφίεση. Ντύνει τους «εις τύπον και τόπον Χριστού» επισκόπους Της και τους αντ’ αυτών ιερείς στα μαύρα για να μας θυμίζει ότι στον κόσμο, στην καθημερινότητα μας, στον μεταπτωτικό μας χρόνο, κυριαρχεί ο θάνατος, η φθορά και ο θάνατος, το σκοτάδι, η μαυρίλα. Αντίθετα μέσαστον ναό, την ώρα της θείας Λειτουργίας φοράνε χρυσοποίκιλτα άμφια, λαμπερά, γιατί τότε συμβαίνει μια θαυμαστή τομή στον χρόνο, γιατί τότε μπολιάζεται ο χρόνος με αιωνιότητα, τότε οι θνητοί έχουν την ευκαιρία να περάσουν μια-δυο ώρες μέσα στη Βασιλεία του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος.
Χρησιμοποίησε η Εκκλησία του Χριστού τη μεταμφίεση αλλά όχι και την μάσκα γιατί ήθελε να φαίνεται το πρόσωπο του θνητού, να φαίνεται το πρόσωπο του φέροντος το Πρόσωπο, του φέροντος τον Άκτιστο, του φέροντος τον Χριστό, για να φαίνεται ο Χριστός!
Κυριακή 22 Ιανουαρίου 2012
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
Αναρτήσεις
